Εντυπωσιακές τομογραφίες δείχνουν πώς οι επιπτώσεις τους μπορεί να είναι αντίστοιχες με εκείνες των ναρκωτικών και της Αλτσχάιμερ

ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ
Τι ακριβώς συμβαίνει στον εγκέφαλό μας όταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες καφέ, αλκοόλ ή όταν καπνίζουμε; Αν πιστεύετε ότι το «κέντρο επιχειρήσεων» του οργανισμού μας δεν υφίσταται ιδιαίτερες βλάβες, τότε οι ακόλουθες εικόνες μάλλον θα σας σοκάρουν. Οι εικόνες αυτές δείχνουν την επίδραση της μακροχρόνιας κατανάλωσης καφέ, αλκοόλ ή καπνού στον εγκέφαλο και όπως αποδεικνύεται αυτή μπορεί να είναι αντίστοιχη με εκείνη που προκαλεί η χρήση ναρκωτικών ουσιών όπως η κάνναβη ή η κοκαΐνη, ακόμη και η νόσος Αλτσχάιμερ.

Οι εικόνες προέρχονται από ένα νέο βιβλίο με τίτλο «Change Υour Βrain, Change Υour Life» («Αλλαξε τον Εγκέφαλό σου, Αλλαξε τη Ζωή σου») το οποίο γράφτηκε από τον νευροεπιστήμονα και ψυχίατρο Ντάνιελ Εϊμεν, καθηγητή Ψυχιατρικής και Ανθρώπινης Συμπεριφοράς στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Ιρβάιν και διευθυντή των Κλινικών Αmen.
Τα τελευταία 15 χρόνια ο καθηγητής χρησιμοποιεί απεικονιστικές μεθόδους του εγκεφάλου προκειμένου να καταγράψει την εγκεφαλική δραστηριότητα ατόμων με ψυχολογικά προβλήματα. Αυτό όμως που αποδεικνύουν οι απεικονιστικές εξετάσεις είναι ότι συχνά τα προβλήματα αυτά έχουν ουσιαστικώς βιολογική βάση καθώς οι δυσλειτουργίες του εγκεφάλου οφείλονται σε χρήση ουσιών- νομίμων ή παρανόμων- οι οποίες μειώνουν ή σταματούν τη ροή του αίματος προς διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου. Ανάλογα με την περιοχή που επηρεάζεται, εμφανίζονται και διαφο ρετικά προβλήματα συμπεριφοράς.

Βέβαια, το μέγεθος της βλάβης που προκαλεί το αλκοόλ ή ο καφές στο κάθε άτομο διαφέρει, σε μεγάλο βαθμό, ανάλογα με τον οργανισμό.

«Μια κούπα καφέ την ημέρα ή δύο ποτήρια κρασί την εβδομάδα δεν είναι επικίνδυνα,αλλά οκτώ κούπες καφέ ημερησίως ή δύο ποτήρια κρασί ημερησίως είναι πολύ μεγάλες ποσότητες για τους περισσότερους ανθρώπους» λέει ο δρ Εϊμεν.

Ηαπεικονιστική μέθοδος που χρησιμοποιεί ο καθηγητής είναι γνωστή ως εξέταση SΡΕCΤ (τομογραφία εκπομπής απλού φωτονίου) και είναι πολύ χρήσιμη στο να δείχνει την εγκεφαλική δραστηριότητα αποκαλύπτοντας τη ροή του αίματος σε αυτήν (σε αντίθεση με άλλου είδους τομογραφίες όπως η τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων - ΡΕΤ- ή η μαγνητική τομογραφία που δείχνουν με μεγαλύτερη λεπτομέρεια τη δομή του εγκεφάλου όχι όμως και τη δραστηριότητά του). Πριν από την υποβολή στην εξέταση εγχέεται στον ασθενή μια ουσία που περιέχει πολύ μικρή ποσότητα ραδιενεργού υλικού- περίπου όσο εντοπίζεται σε μια απλή ακτινογραφία θώρακος. Μόλις η ουσία εισαχθεί στην κυκλοφορία του αίματος, προσδένεται στα εγκεφαλικά κύτταρα. Στη συνέχεια επί 15 λεπτά ο «σαρωτής» του εγκεφάλου περιστρέφεται αργά γύρω από το κεφάλι δημιουργώντας μια λεπτομερή εικόνα.

Πάντως τα καλά νέα είναι ότι μόλις κάποιος σταματήσει την κατανάλωση καφεΐνης ή αλκοόλ, η κατάσταση είναι αναστρέψιμη για τον εγκέφαλό του (το ίδιο, σύμφωνα με τον καθηγητή, μπορεί να ισχύει και για άλλες ουσίες).

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ

Σε αυτή την εικόνα παρουσιάζεται ένας υγιής εγκέφαλος. Η λεία επιφάνειά του μαρτυρεί ότι υπάρχει καλή κυκλοφορία του αίματος. Η εικόνα αυτή όπως και όλες οι υπόλοιπες προέρχονται από τομογράφο SΡΕCΤ ο οποίος δείχνει τη δραστηριότητα του εγκεφάλου μέσω ανίχνευσης της ροής του αίματος. Αν κάποιος συγκρίνει αυτή την εικόνα με τις υπόλοιπες όπου παρουσιάζονται «νεκρές περιοχές» του εγκεφάλου, βλέπει καθαρά τι μπορεί να προκαλέσουν ακόμη και νόμιμες ουσίες στον εγκέφαλο. Η μείωση της ροής του αίματος στον εγκέφαλο μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα συμπεριφοράς, ανάλογα με την περιοχή που πλήττεται κάθε φορά. Πολλές φορές τα προβλήματα συμπεριφοράς αποδίδονται σε ψυχολογικούς παράγοντες, ενώ στην πραγματικότητα έχουν άκρως βιολογική βάση, στενά συνυφασμένη με τις καταχρήσεις μας.

ΚΑΦΕΪΝΗ ΚΑΙ ΝΙΚΟΤΙΝΗ

Η εικόνα αυτή αφορά την τομογραφία που διεξήχθη σε άτομο που κατανάλωνε μεγάλες ποσότητες καφέ ενώ παράλληλα κάπνιζε πολύ. Ο εγκέφαλός του βρίσκεται σε χειρότερη κατάσταση από εκείνων που κάνουν χρήση ναρκωτικών ή πίνουν πολύ αλκοόλ. Η καφεΐνη και το τσιγάρο μακροπρόθεσμα προκαλούν στένωση των αιμοφόρων αγγείων του εγκεφάλου. Το αποτέλεσμα είναι η μείωση της εγκεφαλικής δραστηριότητας, κυρίως στον προμετωπιαίο φλοιό αλλά και στους κροταφικούς λοβούς. Οι δύο μεγάλες μαύρες οπές στο επάνω μέρος της εικόνας εντοπίζονται στον προμετωπιαίο φλοιό (ακριβώς πίσω από το μέτωπο), που αποτελεί την «αίθουσα συσκέψεων» του εγκεφάλου. Οι οπές στην περιοχή των κροταφικών λοβών (τα μεγάλα κενά που εμφανίζονται στο μέσον της εικόνας) συνδέονται με προβλήματα στη μνήμη.

ΑΛΚΟΟΛ

Οι μεγάλες ποσότητες αλκοόλ προκαλούν στένωση των αιμοφόρων αγγείων με αποτέλεσμα να οδηγούνται στον θάνατο εγκεφαλικά κύτταρα, κυρίως στον προμετωπιαίο φλοιό. Αυτές οι νεκρές περιοχές είναι οι δύο κρατήρες που μπορείτε να δείτε στο επάνω μέρος της εικόνας. Ο προμετωπιαίος φλοιός διευθύνει και επιβλέπει τη συμπεριφορά και οι βλάβες του μπορούν να οδηγήσουν σε κακή κρίση, σε προβλήματα στον έλεγχο των παρορμήσεων καθώς και σε αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης.

Παράλληλα το αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει πολύ γρήγορα βλάβες στους κροταφικούς λοβούς (οι κυκλικές περιοχές στο κέντρο της εικόνας). Οι κροταφικοί λοβοί εμπλέκονται στην επεξεργασία της γλώσσας, της μουσικής, των αναμνήσεων και της διάθεσης.

ΝΟΣΟΣ ΑΛΤΣΧΑΪΜΕΡ

Οι χαρακτηριστικές πλάκες αμυλοειδούς που εναποτίθενται στον εγκέφαλο των ασθενών με Αλτσχάιμερ μειώνουν τη ροή του αίματος. Στην εικόνα αυτή φαίνεται ότι η καταστροφική επίδραση της νόσου είναι ιδιαιτέρως έντονη στους κροταφικούς λοβούςπεριοχές που κάνουν την επεξεργασία της γλώσσας και της μνήμης- όπως ακριβώς συμβαίνει και με τη χρήση ναρκωτικών. Ο δρ Εϊμεν πιστεύει ότι η τομογραφία SΡΕCΤ θα έπρεπε να χρησιμοποιείται ευρέως ως διαγνωστικό εργαλείο για τη νόσο Αλτσχάιμερ καθώς μπορεί να δείξει τις βλάβες του εγκεφάλου ως και έξι χρόνια πριν από την εμφάνιση συμπτωμάτων της νευροεκφυλιστικής ασθένειας. Ο καθηγητής θεωρεί μάλιστα ότι όλοι θα έπρεπε να υποβάλλονται σε εξέταση SΡΕCΤ του εγκεφάλου στην ηλικία των 50 ετών.

ΚΑΝΝΑΒΗ

Οπως συμβαίνει και με τα υπόλοιπα ναρκωτικά, η κάνναβη μειώνει τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο προκαλώντας βλάβες και θάνατο των εγκεφαλικών κυττάρων. Σύμφωνα με τη μελέτη του δρος Εϊμεν, η κάνναβη επιδρά κυρίως στους κροταφικούς λοβούς (πρόκειται για τα μεγάλα μαύρα σημεία που βλέπετε στις δύο πλευρές στο μέσον της εικόνας). Οι συγκεκριμένες περιοχές είναι υπεύθυνες για τη μνήμη και, όπως υποστηρίζει ο καθηγητής, είναι πιθανό η καταστροφή των κροταφικών λοβών που προκαλείται από την κάνναβη να εξηγεί τα προβλήματα μνήμης που εμφανίζουν οι συχνοί χρήστες του ναρκωτικού. Η τομογραφία που βλέπετε, ανήκει σε ένα 16χρονο αγόρι που έκανε χρήση μαριχουάνας κάθε ημέρα επί δύο χρόνια.

http://www.tovima.gr/science/article/?aid=266878