Τί είναι τα βλαστοκύτταρα;

Είναι τα αρχέγονα, πολυδύναμα κύτταρα που αποτελούν τους ακρογωνιαίους λίθους του σώματός μας.

Είναι μοναδικά και , απ‘ όπου κι αν προέρχονται, έχουν όλα τρεις βασικές ιδιότητες:

• είναι αδιαφοροποίητα, δηλαδή δεν έχουν ακόμα αναπτύξει δομές, ούτε έχουν κατασκευάσει πρωτεϊνες που να είναι χαρακτηριστικές ενός εξειδικευμένου είδους κυττάρων


• μπορούν να πολλαπλασιάζονται και να αυτό-ανανεώνονται για μεγάλες χρονικές περιόδους


• μπορούν να διαφοροποιηθούν σε πιο εξειδικευμένα είδη κυττάρων ( του αίματος, του ανοσοποιητικού μας συστήματός, αλλά και άλλων ιστών και οργάνων ), ώστε να αποκαταστήσουν κύτταρα που έχουν υποστεί βλάβη

Ποιά είναι τα είδη των βλαστοκυττάρων;

• τα κύτταρα του εμβρύου που προκύπτουν από τις πρώτες διαιρέσεις του μετά τη γονιμοποίηση ( μέχρι την τέταρτη μέρα περίπου ), τα οποία είναι ΠΑΝΤΟΔΥΝΑΜΑ (TOTIPOTENT). Αυτό σημαίνει πως μπορεί το καθένα από αυτά να ‘δημιουργήσει' όλα τα είδη κυττάρων ενός νέου εμβρύου, καθώς και τα κύτταρα όλων των μη εμβρυϊκών ιστών που χρειάζονται για να πλαισιώσουν ένα έμβρυο, όπως ο πλακούντας.


• τα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα (embryonic stem cells ) που προέρχονται από το έμβρυο όταν είναι 4-5 ημερών και έχουν τη δυνατότητα να διαφοροποιηθούν σε μεγάλο αριθμό διαφορετικών κυττάρων του οργανισμού μας, είναι δηλαδή ΟΛΟΔΥΝΑΜΑ (PLURIPOTENT).


• τα βλαστοκύτταρα των ενηλίκων ( adult stem cells), που βρίσκονται στους περισσότερους ιστούς και όργανα του σώματος, όπως τον εγκέφαλο, τον μυελό των οστών, το συκώτι, το αίμα και τα αιμοφόρα αγγεία, το δέρμα και τους σκελετικούς μύες. Έχουν την δυνατότητα να αυτό-ανανεωθούν, αλλά η ικανότητα διαφοροποίησής τους είναι περιορισμένη. Μπορούν να ωριμάσουν σε κύτταρα του ιστού ή του οργάνου από το οποίο προέρχονται και ο κύριος ρόλος τους είναι να τα συντηρούν και να τα επιδιορθώνουν. Τα κύτταρα αυτά λέγονται ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΑ (MULTIPOTENT).


• τα βλαστοκύτταρα του ομφαλοπλακουντιακού αίματος (cord blood stem cells), τα οποία είναι αιμοποιητικά (hematopoietic stem cells) και ανήκουν και αυτά στην κατηγορία των ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΩΝ κυττάρων και οι ιδιότητές τους μοιάζουν πολύ με αυτά των ενηλίκων. Έχουν τη δυνατότητα να διαφοροποιηθούν σε όλα τα κύτταρα του αίματος, δηλαδή σε ερυθρά αιμοσφαίρια και αιμοπετάλια, καθώς και σε κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Οι επιστημονικές έρευνες στο χώρο των βλαστοκυττάρων υποδεικνύουν πως το εύρος των δυνατοτήτων τους είναι πολύ μεγάλο και πως κύτταρα ενός ιστού μπορούν, υπό κατάλληλες συνθήκες, να ωριμάσουν σε κύτταρα άλλου, διαφορετικού ιστού και να λειτουργήσουν ως ολοδύναμα και όχι απλά ως πολυδύναμα. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται πλαστικότητα  (plasticity ) και αποτελεί τη βάση της κυτταρικής θεραπείας.

Αν θα θέλατε να δείτε περισσότερα για τα βλαστοκύτταρα, με απλά λόγια, σε μορφή...κόμικ ( από το site The University of Utah, Genetic Science Learning Center ), κάντε κλικ εδώ.