O μύθος της αφυδάτωσης

Είμαι σίγουρος ότι έχετε ακούσει από το περιβάλλον σας, ότι χρειαζόμαστε 8 ποτήρια νερού την ημέρα για να είμαστε πλήρως ενυδατωμένοι. Ακόμη, έχετε ακούσει ότι από τη στιγμή που νιώθετε διψασμένοι έχετε ήδη φτάσει σε ένα υψηλό ποσοστό αφυδάτωσης ή ότι οι περισσότεροι από εμάς είναι χρόνια αφυδατωμένοι. Σας έχουν πιθανότατα πει ότι ροφήματα όπως το τσάι, ο καφές, τα αναψυκτικά και άλλα καφεινούχα ροφήματα σας αναγκάζουν να χάσετε περισσότερα υγρά από αυτά που προσλαμβάνετε...

Πώς θα σας φαινόταν αν σας έλεγα ότι όλες αυτές οι «γενικές αλήθειες» είναι μύθοι και ουσιαστικά σας ωθούν στο να ακολουθείτε λανθασμένη διατροφική συμπεριφορά; Είμαι σίγουρος ότι δεν μπορείτε να το πιστέψετε απόλυτα. Ο μύθος της αφυδάτωσης έχει αποτυπωθεί τόσο βαθιά στο υποσυνείδητό μας, που μας εκπλήσσει το ότι υπάρχει έστω και ελάχιστη επιστημονική τεκμηρίωση στους παραπάνω ισχυρισμούς.

Θρεπτική αξία του νερού

Το να πίνετε πολύ νερό δεν είναι κακό, δεν παχαίνει, δεν θα κάνει τα δόντια σας να «χαλάσουν» και δεν θα οδηγήσει σε κατάσταση πονοκεφάλου όπως το αλκοόλ. Ορισμένες φορές, η αυξημένη κατανάλωση νερού μπορεί να μειώσει το αίσθημα της πείνας. Είναι πολύ χρήσιμο, παρόλο που οι περισσότεροι, στην ερώτηση «τι πρέπει να καταναλώνουν καθημερινά;», ξεχνούν να αναφέρουν το νερό. Μπορεί μάλιστα, να συντελέσει στον καθαρισμό λίθων από τους νεφρούς όπως και να εμποδίσει τον σχηματισμό τους. Το να πίνετε πολύ νερό βοηθάει και στην δυσκοιλιότητα. Γενικά, είναι δύσκολο να δημιουργηθεί κάποιο πρόβλημα πίνοντας πολύ νερό!

Διαιτολογική προσέγγιση

Οι άνθρωποι μπορούν να πίνουν λιγότερο από 8 ποτήρια νερό και να μένουν ενυδατωμένοι. Ποιος λοιπόν ξεκίνησε αυτή τη φήμη ότι με λιγότερο από 2 λίτρα νερού την ημέρα θα προκληθεί πολλαπλή οργανική κατάρρευση; Πολλοί θα πουν ότι αυτό ξεκίνησε από την βιομηχανία εμφιαλωμένου νερού, ώστε να μας πουλήσουν ένα κοινωφελές αγαθό πίσω κατά 200-300% ακριβότερα, δημιουργώντας μάλιστα και περιβαλλοντική καταστροφή κατά την διαδικασία αυτή...
Όπως και οι περισσότεροι μύθοι, γύρω από τη διατροφή μας, έτσι και αυτός περιέχει μια μικρή δόση αλήθειας. Ο μέσος άνθρωπος χρειάζεται 2 λίτρα ή 8 ποτήρια νερού την ημέρα για να αναπληρώσει τις απώλειες υγρών από φυσιολογικές λειτουργίες του οργανισμού, όπως η εφίδρωση και η διούρηση! Σαφώς ωστόσο, η σύσταση μπορεί να διαφοροποιείται ανάλογα με το φύλο, την ηλικία και την κατάσταση υγείας.
Πόσοι όμως μπορείτε να πίνετε 2 λίτρα νερού την ημέρα;
Ένα πολύ μικρό ποσοστό πίνει τέτοια ποσότητα νερού καθημερινά. Ωστόσο, καλό είναι να μάθετε ότι δεν χρειάζεται να πίνετε 2 λίτρα νερό! Αντίθετα με έναν άλλο αστικό μύθο, λέγεται ότι το τσάι, ο καφές και άλλα καφεϊνούχα ροφήματα βοηθούν στην αναπλήρωση ισοζυγίου του ύδατος.
Κι αν η επόμενη ερώτηση που θα κάνετε είναι: Τα παραπάνω ροφήματα δεν αφυδατώνουν;
Όχι δεν το κάνουν. Σε έρευνα στο Πανεπιστήμιο της Nebraska έδειξε ότι αν πίνετε μόνο ροφήματα καφεΐνης η απώλεια ισοζυγίου του ύδατος είναι αμελητέα. Με λίγα λόγια, με 1 ποτήρι τσαγιού ή καφέ, ενυδατώνεστε όπως με ένα ποτήρι νερό. Συμπερασματικά, το να πίνετε τσάι ή καφέ, σας ενυδατώνει όσο το νερό.
Να έχετε υπόψη σας, ότι η συνιστώμενη ποσότητα των δύο λίτρων υγρών την ημέρα, υφίσταται υπό την προϋπόθεση ότι ήδη προσλαμβάνετε 1-1,5 λίτρο νερού μόνο από το φαγητό που τρώτε, ειδικά από φρούτα και λαχανικά που αποτελούνται μέχρι και 97% από νερό. Διαφορετικά, θα πρέπει να αυξήσετε την καθημερινή σας πρόσληψη σε υγρά.
Υπάρχουν μερικά ακόμα σημαντικά πράγματα που πρέπει να αναφερθούν για την ενυδάτωση αλλά επηρεάζουν μικρότερο αριθμό ατόμων. Αυτά είναι:

1. Το αντανακλαστικό της δίψας εξασθενεί με την ηλικία, οπότε οι ηλικιωμένοι έχουν αυξημένο κίνδυνο για αφυδάτωση.
2. Εκτεταμένο αίσθημα δίψας και διούρηση είναι προειδοποιητικά σημάδια για σακχαρώδη διαβήτη.
3. Όσοι εμπλέκονται με έντονη, παρατεταμένη άσκηση ή βρίσκονται σε περιοχές ξηρές και με υψηλή θερμοκρασία χρειάζονται περισσότερα υγρά για να είναι επαρκώς ενυδατωμένοι.
4. Όταν ιδρώνετε πολύ, μαζί με τα υγρά πρέπει να αναπληρώνετε και το νάτριο και το κάλιο, ώστε να αποφύγετε την σοβαρή πάθηση που λέγεται υπονατριαιμία.

Συμβουλή

Ένας γενικός κανόνας: αν πηγαίνετε τουαλέτα συχνά και αν τα ούρα σας είναι ανοιχτόχρωμα τότε μάλλον όλα πάνε καλά!
Εν κατακλείδι, είναι καλό να πίνουμε νερό ή ροφήματα όπως τσάι και καφέ, για να είμαστε ενυδατωμένοι. Και μάλιστα, να φροντίζουμε ώστε η κατανάλωση των υγρών να γίνεται καθ΄όλη τη διάρκεια της ημέρας, ώστε να είμαστε ενυδατωμένοι συνεχώς.


Παρασκευάς Παπαχρήστος, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος MSc
Μάριος Αθανασόπουλος, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
www.mednutrition.gr