Γεροντική Άνοια και η νόσος Αλτσχάιμερ είναι το ίδιο πράγμα;

Παλαιότερα ο όρος Γεροντική Άνοια ήταν πολύ συνηθισμένος. Σήμερα έχει σχεδόν εγκαταλειφθεί και χρησιμοποιούμε τον όρο νόσος Αλτσχάιμερ.

Είναι η Νόσος Αλτσχάιμερ η πιο συχνή μορφή Άνοιας;

Ο όρος Άνοια είναι γενικός όρος. Σήμερα, αναγνωρίζουμε 100 είδη άνοιας εκτός από τη νόσο Αλτσχάιμερ. Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η συχνότερη μορφή άνοιας (60 % του συνόλου) από την οποία πάσχουν 150.000 άνθρωποι στην Ελλάδα, 6.000.000 στην Ευρώπη και 26.000.000 σ’ όλο τον κόσμο.

Μπορεί κάποιος κάτω από τα 60 να πάσχει από τη νόσο Αλτσχάιμερ;

Η νόσος Αλτσχάιμερ εκδηλώνεται συνήθως σε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, ενώ είναι πολύ σπάνια σε ηλικίες μικρότερες των 50 ετών.

Είναι η απώλεια της μνήμης φυσιολογικό και αναμενόμενο σύμπτωμα του γήρατος;

Στο παρελθόν, ήταν κοινή η πεποίθηση ότι η απώλεια μνήμης είναι φυσιολογική συνέπεια του γήρατος. Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις ανθρώπων που εκ των υστέρων εκτιμούμε ότι έπασχαν από νόσο Αλτσχάιμερ. Τα άτομα αυτά, δεν έτυχαν ιατρικής παρακολούθησης, ακριβώς επειδή θεωρήθηκε από τους οικείους τους ότι απλά γέρασαν και “τα έχασαν”. Αν και εξακολουθούν να γίνονται έρευνες σχετικά με το θέμα, φαίνεται ότι στη φυσιολογική διεργασία γήρανσης εμπεριέχονται και οι δυσκολίες μνήμης. Το επίπεδο όμως των μνημονικών λειτουργιών στους μη ανοϊκούς ηλικιωμένους είναι επαρκώς υψηλό, επιτρέποντάς τους να βιώνουν την καθημερινότητα τους χωρίς ιδιαίτερα λειτουργικά προβλήματα. Αντίθετα, η λειτουργικότητα των ασθενών με νόσο Αλτσχάιμερ εκπίπτει σημαντικά και σταθερά.

Μπορεί να εκδηλωθεί η Άνοια με συμπτώματα άλλα εκτός από την έκπτωση της μνήμης;

Η Άνοια εκδηλώνεται με έκπτωση των ανώτερων νοητικών λειτουργιών (μνήμη, λόγος, κρίση, εκτελεστικές ικανότητες) η οποία συνοδεύεται από έκπτωση της λειτουργικότητας. Σε ορισμένες μορφές Άνοιας τα πρώτα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν διαταραχές συμπεριφοράς (ανησυχία, επιθετικότητα, καχυποψία, άρση αναστολών κ.α.), απάθεια και κατάθλιψη.

Είναι η νόσος Αλτσχάιμερ κληρονομική;

Κληρονομική προδιάθεση υπάρχει σε ποσοστό μικρότερο του 5% των περιπτώσεων νόσου Αλτσχάιμερ. Στις περιπτώσεις αυτές, η ηλικία έναρξης της νόσου είναι σχετικά μικρή, μεταξύ 40 και 60 ετών. Η νόσος είναι τόσο συχνή στους ηλικιωμένους, ώστε δεν είναι σπάνιο δύο ή περισσότερα μέλη μιας οικογένειας να πάσχουν από αυτή.

Υπάρχει κάποια εξέταση που μπορεί να προβλέψει αν κάποιος στο μέλλον θα νοσήσει από τη νόσο Αλτσχάιμερ;

Μόνο στις οικογένειες στις οποίες η νόσος έχει κληρονομική βάση μπορούμε με γενετικό έλεγχο να εντοπίσουμε τα υπεύθυνα γονίδια.

Υπάρχει πρόληψη για τη νόσο Αλτσχάιμερ;

Σήμερα αυξάνονται αλματωδώς οι επιστημονικές ενδείξεις που συνδέουν τους γνωστούς παράγοντες κινδύνου για την καρδιαγγειακή νόσο (υπέρταση, διαβήτης, υπερχοληστερολαιμία, παχυσαρκία, κάπνισμα) και με τη νόσο Αλτσχάιμερ, κάτι που επιτρέπει την πρόληψή της. Πρόσφατες σχετικές μελέτες δείχνουν ότι ο έλεγχος της αρτηριακής πίεσης, του σωματικού βάρους, των επιπέδων σακχάρου και χοληστερόλης στο αίμα είναι τόσο ευεργετικός για τον εγκέφαλο όσο και για το καρδιαγγειακό σύστημα. Επίσης, η υγιεινή διατροφή, η διατήρηση σωματικής αλλά και πνευματικής εγρήγορσης φαίνεται ότι προστατεύουν από την άνοια. Πολλές έρευνες υποστηρίζουν ότι όσοι ασκούνται πνευματικά (σπουδάζοντας, διαβάζοντας, …παιδεύοντας το μυαλό τους με σταυρόλεξα, επιτραπέζια παιχνίδια, κ.α.) παθαίνουν νόσο Alzheimer σε μικρότερη συχνότητα και σε ηπιότερη μορφή.

Υπάρχει θεραπεία για την νόσο Αλτσχάιμερ;

Είναι αλήθεια ότι μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί κάποιο φάρμακο που να θεραπεύει ριζικά τη νόσο Alzheimer. Υπάρχουν όμως φαρμακευτικές και μη θεραπείες που βοηθούν σημαντικά στην βελτίωση της ποιότητας της ζωής των ασθενών. Έχει αποδειχθεί ότι τα άτομα που υποφέρουν από τη νόσο Alzheimer έχουν ελαττωμένα επίπεδα ακετυλχολίνης, μίας ουσίας που παίζει σημαντικό ρόλο στη μνημονική διαδικασία. Σήμερα, υπάρχουν συγκεκριμένα φάρμακα που μπορούν να αναστείλουν το ένζυμο που αποδομεί την ακετυλχολίνη, βελτιώνοντας με αυτό τον τρόπο τη μνήμη και καθυστερώντας την εξέλιξη της νόσου. Όσο νωρίτερα χορηγηθούν τα σκευάσματα αυτά, τόσο μεγαλύτερη είναι η αποτελεσματικότητά τους. Τα φάρμακα αυτά ονομάζονται “Αναστολείς της χολινεστεράσης” και είναι η δονεπεζίλη (Aricept), η ριβαστιγμίνη (Exelon), και η γκαλανταμίνη (Reminyl). Πρόσφατα κυκλοφόρησε νέο φάρμακο, η μεμαντίνη (Ebixa) που ενδείκνυται για τη θεραπεία ασθενούς με μέτρια και σοβαρή νόσο Αλτσχάιμερ. Επιπλέον, υπάρχει ένας αριθμός άλλων φαρμάκων που μπορούν να ανακουφίσουν την κατάθλιψη, τη σύγχυση, την αϋπνία και άλλα συμπτώματα συμπεριφοράς, που είναι πιθανόν να εμφανιστούν στην πορεία της νόσου.

Υπάρχουν τρόποι να βελτιώσουμε τη μνήμη μας;

Αν θέλετε να βελτιώσετε τη μνήμης σας, προσπαθήστε να ασκηθείτε συστηματικά στους παρακάτω τομείς:
Εκπαίδευση στην παρατήρηση: επιλογή, επικέντρωση, ανάλυση και σχολιασμός τη στιγμή που γίνεται η είσοδος και η εγγραφή της νέας πληροφορίας.
Άνεση χρόνου: δώστε χρόνο στον εαυτό σας, ώστε να συνειδητοποιήσετε τι ακριβώς κάνετε.
Χαλάρωση: απομακρύνοντας το άγχος και την ένταση, η εγγραφή των πληροφοριών γίνεται αποτελεσματικότερη.
Εστίαση προσοχής: επιλέξτε την πληροφορία που θέλετε να θυμάστε και καθορίστε τον λόγο απομνημόνευσής της και το χρονικό διάστημα που επιθυμείτε να διατηρηθεί στη μνήμη σας.
Συσχέτιση εικόνας: καταγράψτε την πληροφορία οπτικά, σαν να είχατε στο μυαλό σας μία κάμερα και συνδέστε διάφορες εικόνες μεταξύ τους. Κατ’ αυτό τον τρόπο, μόλις θυμηθείτε τη μία εικόνα, αυξάνονται οι πιθανότητες να σας έρθει στο μυαλό αυτόματα και η άλλη.
Λεκτική επεξεργασία: κάντε σχόλια, νοητικά και συναισθηματικά, πάνω στο θέμα με το οποίο ασχολείστε.

Σε ποιες περιπτώσεις δυσκολεύεται να λειτουργήσει η μνήμη;

Όταν βιαζόμαστε υπερβολικά
Όταν είμαστε αφηρημένοι
Όταν είμαστε αγχωμένοι ή συναισθηματικά φορτισμένοι
Όταν διακόπτουν τον ειρμό των σκέψεών μας
Όταν είμαστε κάτω από την επίδραση φαρμάκων ή αλκοόλ
Όταν είμαστε πολύ κουρασμένοι

Πώς γίνεται να θυμόμαστε γεγονότα που συνέβησαν πριν από είκοσι χρόνια και να ξεχνάμε π.χ. τι φάγαμε χθες το βράδυ;

Η ερώτηση αφορά κατά κύριο λόγο τα άτομα μεγάλης ηλικίας. Οι ηλικιωμένοι θυμούνται γεγονότα που συνέβησαν παλαιότερα και ξεχνούν τα πρόσφατα. Και αυτό συμβαίνει γιατί με το πέρασμα του χρόνου μειώνεται η ικανότητα εγγραφής νέων πληροφοριών, σε αντίθεση με τις παλιότερες αναμνήσεις, οι οποίες είναι καλύτερα και σταθερότερα αποθηκευμένες.

Μου συνέβη να μπω σε κάποιο δωμάτιο και να μην θυμάμαι για ποιο λόγο πήγα εκεί. Είναι φυσιολογικό;

Βεβαίως, αυτό μπορεί να συμβεί στον καθένα μας, σε οποιαδήποτε ηλικία. Οι άνθρωποι συνήθως αρχίζουν να παραπονιούνται για προβλήματα μνήμης στα τριάντα και κάτι. Το ερώτημα είναι αν πρόκειται για αντικειμενική δυσκολία, υποκειμενική αίσθηση ή και τα δυο. Πρώτα θα πρέπει κανείς να αναρωτηθεί :

Ήμουν ποτέ πολύ καλός στο να θυμάμαι πράγματα (πρόσωπα, τοποθεσίες, ημερομηνίες, τιμές κλπ) για τα οποία παραπονούμαι σήμερα;

Προσπαθήστε να απαντήσετε με ειλικρίνεια και ζητήστε από τους οικείους σας και τη δική τους άποψη. Στην πραγματικότητα, η μνήμη ελαττώνεται φυσιολογικά με το πέρασμα του χρόνου, αλλά μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί ικανοποιητικά με κάποια βοήθεια και άσκηση. Ορισμένα από τα συνηθισμένα παράπονα που αφορούν τη μνήμη είναι τα εξής:
ξεχνάω γενικώς
ξεχνάω ονόματα και φυσιογνωμίες
ψάχνω τις λέξεις (“το έχω στην άκρη της γλώσσας μου”)
ξεχνάω ραντεβού
χάνω αντικείμενα (γυαλιά, κλειδιά)
χάνω τον ειρμό των σκέψεών μου όταν με διακόπτουν
δυσκολεύομαι να βρω δρόμους και τοποθεσίες
δυσκολεύομαι στους αριθμητικούς υπολογισμούς

Εάν η μνήμη μου χειροτερεύει με το πέρασμα των χρόνων, είναι βέβαιο ότι θα παρουσιάσω την νόσο Αλτσχάιμερ;

Τα παράπονα σχετικά με μία ήπια δυσλειτουργία της μνήμης, είναι αναμενόμενα στους ανθρώπους της τρίτης ηλικίας και δεν εξελίσσονται απαραιτήτως σε νόσο Αλτσχάιμερ. Πολλοί ηλικιωμένοι βιώνουν δυσκολίες στο να ανακαλέσουν συγκεκριμένες πληροφορίες, όταν όμως τους δοθεί αρκετός χρόνος, τελικά τα καταφέρνουν. Το να ανησυχεί κανείς συνέχεια για τη μνήμη του, συχνά επιδεινώνει τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα. Πολλές καταστάσεις μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τη μνήμη. Έντονο άγχος, καταθλιπτικά συμπτώματα, ανωμαλίες στη λειτουργία του θυρεοειδούς κ.λπ. είναι μερικοί από τους συχνότερους παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά τη μνήμη και μπορούν να βελτιωθούν με τους κατάλληλους χειρισμούς.

 http://www.alzheimerathens.gr/?page_id=995