Η Μεσόγειος, ζώνη μεγάλης συσσώρευσης πλαστικών

Οι ποσότητες των πλαστικών σκουπιδιών στη Μεσόγειο Θάλασσα είναι πλέον συγκρίσιμες με τις περιοχές υψηλών συγκεντρώσεων πλαστικών στα κέντρα των ωκεανών! Τη διαπίστωση αυτή πραγματοποίησαν ερευνητές του Κέντρου Ερευνών για τη Θάλασσα (CEIMAR) στο Πανεπιστήμιο του Κάδιθ στην Ισπανία. Πρόκειται για την ερευνητική ομάδα που έχει μελετήσει τη μεγάλη συγκέντρωση πλαστικών σκουπιδιών σε πέντε περιοχές, που έχουν γίνει γιγάντιες θαλάσσιες χωματερές στα κέντρα του Βόρειου Ειρηνικού, του Νότιου Ειρηνικού, του Βόρειου Ατλαντικού, του Νότιου Ατλαντικού και του Ινδικού Ωκεανού. Μάλιστα, η ομάδα του CEIMAR δημιούργησε και τον πρώτο παγκόσμιο χάρτη συγκέντρωσης πλαστικών αποβλήτων στους ανοιχτούς ωκεανούς.

Ανησυχητικά ήταν όμως τα ευρήματα όταν η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον περιβαλλοντολόγο Αντρές Κοθάρ, έστρεψε την προσοχή της στη Μεσόγειο. Καταρχήν καταγράφηκε πως δεν υπάρχει περιοχή της «δικής μας» κλειστής θάλασσας, που δεν υπάρχει παρουσία πλαστικών σκουπιδιών. Οι εκτεταμένες δειγματοληπτικές έρευνες σε όλη τη Μεσόγειο, από τα Στενά του Γιβραλτάρ ώς την Κύπρο, αποκάλυψαν ένα τουλάχιστον πεταμένο πλαστικό αντικείμενο κάθε τέσσερα τετραγωνικά μέτρα επιφάνειας νερού. Με βάση τα δείγματα αυτά υπολογίστηκε πως η συνολική ποσότητα πλαστικών αντικειμένων, μόνο στα επιφανειακά ύδατα της Μεσογείου, πρέπει να κινείται από 756 έως 2.969 τόνους. Σε σχετική δημοσίευση στο περιοδικό PLoS One, οι ερευνητές ανέφεραν ότι η Μεσόγειος έχει εξελιχθεί πλέον σε ζώνη μεγάλης συσσώρευσης πλαστικών.
Σύμφωνα με τους Ισπανούς επιστήμονες, τα πλαστικά αυξάνονται στη Μεσόγειο με ρυθμό ανάλογο των συσσωρεύσεων στους μεγάλους ωκεανούς (Ινδικό, Ατλαντικό και Ειρηνικό). Βεβαίως, η χωρική κατανομή των πλαστικών στη Μεσόγειο, παρότι εκτεταμένη είναι ανομοιογενής, λόγω της επίδρασης του ανέμου και των ρευμάτων.

Η αλήθεια είναι πως η Μεσόγειος είναι μια θάλασσα, που μοιάζει ιδανική για μεγάλες συγκεντρώσεις πλαστικών σκουπιδιών. Καταρχήν είναι μια σχεδόν κλειστή θάλασσα, με σχεδόν μοναδική δίοδο ανανέωσης των υδάτων τα στενά του Γιβραλτάρ, που είναι ιδιαίτερα... στενά για να ανανεωθούν τα ύδατα των 2,5 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων της θαλάσσιας επιφάνειας της Μεσογείου. Ταυτόχρονα, οι ακτές της Μεσογείου είναι πυκνοκατοικημένες (100 εκατομμύρια άνθρωποι κατοικούν σε απόσταση 10 χιλιομέτρων από την ακτή), με αποτέλεσμα να υπάρχει εντατική χρήση πλαστικών ειδών γύρω της και δυστυχώς και απόρριψη εντός της.

Οσον αφορά το μέγεθος και την ποιότητα των πλαστικών που «ψαρεύτηκαν» από τους ερευνητές, το 83% των πλαστικών της Μεσογείου είναι μικροπλαστικά, με μήκος μικρότερο από πέντε χιλιοστά. Πρόκειται δηλαδή για μικροσκοπικά κομμάτια, αόρατα μέσα στη θάλασσα, που έχουν αποκοπεί από πλαστικά μπουκάλια, σακούλες και περιτυλίγματα. Τα μικροπλαστικά ανησυχούν περισσότερο τους επιστήμονες, επειδή τρώγονται από τα ψάρια και άλλα θαλάσσια είδη και μπαίνοντας στην τροφική αλυσίδα μπορεί να καταλήξουν και στο στομάχι των ανθρώπων. Ερευνες στη Μεσόγειο ανακαλύπτουν πλαστικά σωματίδια στο πεπτικό σύστημα μικρών ψαριών, θαλασσοπουλιών, χελωνών και κητωδών. Ανάλογα ανησυχητικά ευρήματα είχε έρευνα του ελληνικού Ινστιτούτου «Αρχιπέλαγος», που βρήκε υπολείμματα πλαστικών στα στομάχια πολλών ψαριών ελληνικών θαλασσών. Μάλιστα, το ανησυχητικό εύρημα ήταν πως το ποσοστό των ψαριών που είχε στα εντόσθιά του μικροπλαστικές ίνες πλησίαζε το 100%. Σε άλλη έρευνα του ιταλικού Πανεπιστημίου της Σιένα, επιστημονική ομάδα με επικεφαλής την Κριστίνα Φόσι, βρήκε υψηλές συγκεντρώσεις φθαλικών ενώσεων (χημικές ενώσεις που χρησιμοποιούνται για να γίνονται εύκαμπτα τα πλαστικά) σε μεγάλα ψάρια και κητώδη.

Ανω των 20 χιλιοστών

Σύμφωνα με τους ερευνητές του CEIMAR πάντως στη Μεσόγειο υπάρχουν περισσότερα πλαστικά μήκους άνω των 20 χιλιοστών και λιγότερα με μήκος κάτω των 2 χιλιοστών, σε σχέση με τους ωκεανούς.

Πρέπει να υπογραμμιστεί πως η Μεσόγειος Θάλασσα είναι ένας εξαιρετικός βιότοπος, καθώς αν και αποτελεί μόλις το 1% της παγκόσμιας επιφάνειας των θαλασσών, υπολογίζεται πως διαθέτει από το 4% έως 18% των συνολικών θαλάσσιων ειδών. Με δεδομένη τη μεγάλη βιοποικιλότητα της Μεσογείου και το γεγονός πως στηρίζει τις οικονομίες των παράκτιων χωρών, οι ερευνητές υπογραμμίζουν πως η αυξανόμενη ρύπανση με πλαστικά απόβλητα, μπορεί να έχει πολύ αρνητικές συνέπειες τόσο από περιβαλλοντική όσο και οικονομική άποψη.

Η Μεσόγειος Θάλασσα ήταν γνωστό, λένε οι ερευνητές, πως αντιμετωπίζει πρόβλημα υπερθέρμανσης και υπεραλίευσης. Σήμερα απειλείται από την πλαστική ρύπανση, καθώς η χρήση και η απόρριψη πλαστικών (εάν δεν παρθούν μέτρα) φαίνεται να μεγαλώνει τα επόμενα χρόνια. Ή με τα λόγια του Αντρές Κοθάρ: «Χρειάζεται να σκεφτούμε και τις επόμενες γενιές».

http://www.kathimerini.gr/823149/article/epikairothta/perivallon/h-mesogeios-zwnh-megalhs-sysswreyshs-plastikwn