ΜΙΚΡΟΚΥΜΑΤΑ : Πόσο Ασφαλή είναι η χρήση τους ?

Επιμέλεια άρθρου Σωτήρης Αντωνίου-Τεχνολόγος Τροφίμων & Διατροφής (ΑΤΕΙ Αθηνών)

Μέχρι σήμερα οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζαμε ότι οι διατροφικές μας επιλογές επιδρούν στην υγεία μας είτε θετικά είτε αρνητικά, ανάλογα και με το τρόπο ζωής μας (”Είσαι ότι τρώς”). Νεότερες μελέτες έρχονται να επισημάνουν ότι εξίσου σημαντικός είναι κ ο τρόπος με τον οποίο θα επιλέξει κάποιος να μαγειρέψει το φαγητό του. Πολλά έχουν ακουστεί τελευταία γύρω από τα μικροκύματα ως τρόπο μαγειρέματος, πώς επιδρούν πάνω στο τρόφιμο και πόσο ασφαλή είναι. Πάμε λοιπόν να δούμε αυτό το ζήτημα που μας απασχολεί...

Πώς λειτουργούν :


 Τα μικροκύματα αποτελούν μέρος του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος και η συχνότητά τους εντοπίζεται μεταξύ των υπέρυθρων κυμάτων και των κυμάτων ραδιοφώνου και τηλεόρασης. Οι επιστήμονες κατά τη διάρκεια του B' Παγκοσμίου Πολέμου συνειδητοποίησαν ότι τα μικροκύματα, που τότε χρησιμοποιούσαν στα συστήματα επικοινωνίας, είχαν και άλλες χρήσεις.
Από τότε, η αρχική τεχνολογία έχει μετασχηματιστεί στη σύγχρονη, περίπλοκη συσκευή της κουζίνας. Σε μια κοιλότητα φούρνου, ένα μαγνητρόνιο μετασχηματίζει την ηλεκτρική ενέργεια χαμηλής συχνότητας σε μικροκύματα υψηλής συχνότητας και στέλνει αυτήν τη συγκεντρωμένη ενέργεια σε έναν κυματοδηγό, που εισέρχεται στα τρόφιμα.
Η ενέργεια κάνει τα μόρια νερού (το νερό λειτουργεί ως δίπολο) στα τρόφιμα να δονούνται 2,5 δισεκατομμύρια φορές το δευτερόλεπτο και υπάρχει θέρμανση λόγω της περιστροφής των μορίων νερού (τριβή).

Σ' αντίθεση με τα συμβατικά συστήματα θέρμανσης, τα μικροκύματα διεισδύουν στο τρόφιμο και η θέρμανση εκτείνεται σ' όλη τη μάζα του τροφίμου. Επομένως ο ρυθμός θερμάνσεως είναι ταχύτερος. Τα μικροκύματα λοιπόν δημιουργούν θερμότητα ως αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασής τους με το τρόφιμο.

Χρήσιμες πληροφορίες :

Το βάθος στο οποίο τα μικροκύματα διαπερνούν κάποιο τρόφιμο διαφέρει ανάλογα με την πυκνότητά του. Παραδείγματος χάριν, τρόφιμα όπως ο μοσχαρίσιος κιμάς ή ο πουρές πατάτας μαγειρεύονται γρηγορότερα από πυκνότερα τρόφιμα όπως η μπριζόλα ή οι πατάτες ολόκληρες.

Μερικές φορές τα τρόφιμα από τα μικροκύματα έχουν ζεστά και κρύα σημεία. Αυτό συμβαίνει επειδή η ενεργειακή κατανομή είναι ανώμαλη. Οι αναδευτήρες ή περιστρεφόμενες πλάκες στο φούρνο μικροκυμάτων βελτιώνουν την ενεργειακή κατανομή στα τρόφιμα. Τα μικροκύματα μαγειρεύουν τα τρόφιμα από το εξωτερικό προς το κέντρο.

Τα μικρά τρόφιμα μαγειρεύονται γρηγορότερα από τα μεγάλα. Για αυτόν τον λόγο, οι πιο παχιές ή πυκνότερες μερίδες τροφίμων πρέπει να τοποθετούνται στην εξωτερική πλευρά του πιάτου μαγειρέματος και οι λεπτότερες και λιγότερο πυκνές στο εσωτερικό. Ένα τεμάχιο μαγειρεύεται γρηγορότερα από πολλά. Η εξήγηση είναι ότι όταν η ενέργεια χωρίζεται μεταξύ διαφόρων τροφίμων ο χρόνος μαγειρέματος είναι μεγαλύτερος.

Επίσης η σύνθεση του ίδιου του τροφίμου και ιδιαιτέρως τα ποσοστά υγρασίας και άλατος παρουσιάζουν την μεγαλύτερη επίδραση κατά την επεξεργασία με μικροκύματα, λόγω των επιδράσεων επί των διηλελτρικών ιδιοτήτων. Υψηλές συγκεντρώσεις άλατος και υγρασίας αυξάνουν την αποτελεσματικότητα απορροφήσεως των μικροκυμάτων και δι' αυτού αυξάνουν το βάθος διεισδύσεως.

Πόσο ασφαλή είναι η χρήση των μικροκυμάτων :

Το πρόβλημα με τα μικροκύματα -όπως πολλοί ισχυρίζονται- είναι πως καταστρέφει το DNA στα τρόφιμα, έτσι που το σώμα δεν μπορεί να το αναγνωρίσει. Έτσι το σώμα το τυλίγει σε λιπώδη κύτταρα για να προστατεύσει τον εαυτό του από τη νεκρή τροφή ή την αποβάλει γρήγορα. Σκεφτείτε όλες τις μητέρες να ζεσταίνουν το γάλα στις «ασφαλείς» αυτές συσκευές...

Οι κυριότεροι κίνδυνοι των συσκευών αυτών είναι οι ακόλουθοι : 

•  Ανομοιόμορφος τρόπος ψησίματος του φαγητού και κίνδυνος από μικρόβια. Τα φαγητά που ψήνονται σε φούρνος μικροκυμάτων δεν ζεσταίνονται με ομοιόμορφο τρόπο.

• Κίνδυνος εγκαύματος. Τα φαγητά που ετοιμάζονται στο φούρνο μικροκυμάτων είναι δυνατό να προκαλέσουν εγκαύματα με πολλούς τρόπους. Για παράδειγμα μπορεί να δαγκώσουμε κάτι που εξωτερικά έχει μια θερμοκρασία που μπορούμε να ανεχτούμε ενώ εσωτερικά είναι δυνατόν να είναι υπερβολικά ζεστό.

• Διαρροές της ακτινοβολίας. Η έκθεση σε υψηλά επίπεδα ακτινοβολίας μικροκυμάτων μπορεί να προκαλέσει εγκαύματα. Οι διαρροές από φούρνο μικροκυμάτων μπορούν να παρατηρηθούν σε περιπτώσεις που η πόρτα του έχει κάποια βλάβη ή δεν κλείνει καλά.

“Δέκα Λόγοι για να πετάξετε τον Φούρνο Μικροκυμάτων σας”
 (Από συμπεράσματα Ελβετικών, Ρωσικών και Γερμανικών επιστημονικών κλινικών μελετών).

1) Τρώγοντας συνεχώς τροφές που έχουν τροποποιηθεί από έναν φούρνο μικροκυμάτων, προκαλείται μακροπρόθεσμα -μόνιμη- εγκεφαλική βλάβη από «βραχυκύκλωμα» ηλεκτρικών παλμών στον εγκέφαλο [απο-πόλωση ή απο-μαγνήτιση του εγκεφαλικού ιστού].

2) Το ανθρώπινο σώμα δεν μπορεί να μεταβολίσει [σπάσει] τα άγνωστα υποπροϊόντα που δημιουργούνται σε τροφές από τα μικροκύματα.

3) Η παραγωγή ανδρικών και γυναικείων ορμονών σταματά και/ή τροποποιείται από την συνεχή κατανάλωση μικροκυματικών τροφών.

4) Οι επιπτώσεις των υποπροϊόντων των μικροκυματικών τροφών εναπομένουν [μακροπρόθεσμα, μόνιμα] μέσα στο ανθρώπινο σώμα.

5) Τα μέταλλα, οι βιταμίνες και τα θρεπτικά συστατικά όλων των τροφών από τα μικροκύματα μειώνονται ή τροποποιούνται, έτσι ώστε το ανθρώπινο σώμα παίρνει λίγο ή δεν ωφελείται, ή το ανθρώπινο σώμα απορροφά τροποποιημένες ενώσεις που δεν μπορεί να διασπάσει.

6) Τα μέταλλα στα λαχανικά μετατρέπονται σε καρκινικές ελεύθερες ρίζες, όταν μαγειρεύονται σε φούρνους μικροκυμάτων.

7) Οι μικροκυματικές τροφές προκαλούν στο στομάχι και στο έντερο καρκινικούς όγκους. Αυτό μπορεί να εξηγήσει τη ραγδαία αύξηση του ποσοστού του καρκίνου του παχέως εντέρου στην Αμερική.

8) Η παρατεταμένη κατανάλωση τροφών από μικροκύματα προκαλεί αύξηση καρκινικών κυττάρων στο ανθρώπινο αίμα.

9) Η συνεχής πρόσληψη τροφών από μικροκύματα προκαλεί ανεπάρκεια του ανοσοποιητικού συστήματος μέσω λεμφαδένων και αλλοιώσεις στον ορό του αίματος.

10) Τρώγοντας τρόφιμα από μικροκύματα προκαλείται απώλεια μνήμης, συγκέντρωσης, συναισθηματική αστάθεια και μείωση της νοημοσύνης.

* Δείτε επίσης : http://www.youtube.com/watch?v=tIQl-61B04g&feature=related

Ωστόσο υπάρχει και η άλλη όψη του νομίσματος που λεέι ότι οι φόβοι αυτοί είναι αβάσιμοι. Άς εξετάσουμε λοιπόν ορισμένα στοιχεία. . .

• Αλλαγή της χημικής σύστασης των φαγητών : Οι φούρνοι μικροκυμάτων δεν αλλοιώνουν τη χημική σύσταση των φαγητών. Δεν δημιουργούνται δηλητηριώδεις ή άλλες επικίνδυνες ενώσεις από την ενέργεια των μικροκυμάτων.

• Έκθεση σε ακτινοβολία : Όταν τρώμε φαγητά που ετοιμάσθηκαν σε τέτοιες συσκευές δεν υποβαλλόμαστε σε οποιασδήποτε μορφής ακτινοβολία. Μόλις διακόψουμε τη λειτουργία του, δεν υπάρχουν πλέον μικροκύματα ούτε στο φούρνο ούτε στο φαγητό.

• Έκθεση σε ραδιενέργεια : Η ενέργεια των μικροκυμάτων δεν είναι ραδιενεργή. Έτσι δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος έκθεσης σε ραδιενέργεια από την συσκευή ή από το φαγητό που ετοιμάσθηκε στην προκείμενη συσκευή.

• Πρόκληση καρκίνου : Μέχρι σήμερα έχουν γίνει πολλές έρευνες που εξέτασαν το κατά πόσο οι φούρνοι μικροκυμάτων ή τα φαγητά που ετοιμάζονται σε αυτούς, προκαλούν καρκινοπάθειες. Μέχρι σήμερα δεν βρέθηκαν στοιχεία που να συσχετίζουν ή να υποστηρίζουν ότι η ενέργεια των μικροκυμάτων ή ο φούρνος μικροκυμάτων προκαλούν κάποια μορφή καρκίνου.

Αναμφίβολα οι συσκευές αυτές έχουν διαδοθεί πάρα πολύ και σήμερα αποτελούν σχεδόν αναπόσπαστο μέρος της σύγχρονης κουζίνας.
Οι λόγοι που βοήθησαν στην πλατιά εξάπλωση των συσκευών αυτών είναι η ταχύτητα με την οποία ψήνουν ή ζεσταίνουν το φαγητό και η ασφάλεια (κατά μία έννοια) που παρέχουν στα τρόφιμα διότι επιτρέπουν το ξεπάγωμα, το μαγείρεμα και το σερβίρισμα των φαγητών σε σύντομο χρονικό διάστημα χωρίς να υπάρχει πιθανότητα πολλαπλασιασμού των μικροβίων. *Στην Ρωσία ωστόσο έχει απαγορευτεί η χρήση τους!

 
Συμβουλές – οδηγίες – συστάσεις :

• Προτού αρχίσουμε το ψήσιμο μιας κατεψυγμένης τροφής πρέπει να σιγουρευτούμε ότι έχει ξεπαγώσει πλήρως. Όταν κόβουμε σε μικρά ίσα κομμάτια κάτι που θέλουμε να ετοιμάσουμε στα μικροκύματα τότε το ψήσιμο είναι πιο ομοιόμορφο και μειώνεται ο κίνδυνος κρύων περιοχών με ανάπτυξη μικροβίων.

• Το ανακάτεμα του φαγητού κατά την προετοιμασία του στο φούρνο μικροκυμάτων βοηθά σε μια πιο ομοιόμορφη κατανομή της θερμότητας. Για φαγητά που δεν μπορούν να ανακατευτούν πρέπει να αφήνονται για μερικά λεπτά, μετά από την έξοδο τους, για να κατανεμηθεί με ομοιόμορφο τρόπο η θερμότητα.

• Αποφεύγουμε να ψήνουμε παραγεμιστά φαγητά στο φούρνο μικροκυμάτων, όπως για παράδειγμα γεμιστή γαλοπούλα, διότι δεν είναι σίγουρο ότι η θερμοκρασία στο εσωτερικό του γεμίσματος θα φθάσει στο σημείο που πρέπει για να θανατώσει τα μικρόβια.

• Οι φούρνοι μικροκυμάτων δεν είναι κατάλληλοι για αποστείρωση μαγειρικών σκευών ή για το μπιμπερό των παιδιών.

• Σε περίπτωση που γίνεται χρήση κάποιου καινούργιου μαγειρικού σκεύους για πρώτη φορά στο φούρνο μικροκυμάτων είναι προτιμότερο η μετακίνηση του να γίνει φορώντας γάντια. Αυτό προστατεύει από εγκαύματα διότι πιθανόν ο χρήστης, αρχικά να μη γνωρίζει πόσο ζεσταίνεται το νέο σκεύος στα μικροκύματα.

• Τα σκεύη που θα χρησιμοποιούνται στο φούρνο μικροκυμάτων πρέπει να είναι κατάλληλα για το σκοπό αυτό. Οι κατασκευαστές των αντικειμένων αυτών πρέπει να δηλώνουν κατά πόσο τα προϊόντα τους είναι κατάλληλα για χρήση στα μικροκύματα.

• Η κάλυψη φαγητών με πλαστικό φιλμ μέσα στο φούρνο μικροκυμάτων πρέπει να γίνεται με τρόπο τέτοιο που να επιτρέπει στον ατμό να φεύγει. Η κάλυψη πρέπει να είναι χαλαρή και όταν το πλαστικό φιλμ μετακινείται να γίνεται μακριά από το πρόσωπο και το άνοιγμα σε αντίθετη κατεύθυνση από μέρη του σώματος. Έτσι αν διαφύγει καυτός καπνός δεν θα προκαλέσει εγκαύματα. Επίσης τα πλαστικά φιλμ που χρησιμοποιούνται για επικάλυψη δεν πρέπει να έρχονται σε επαφή τα φαγητά.

• Χρειάζεται πάντοτε προσοχή όταν ζεσταίνουμε υγρά ή άλλα τρόφιμα διότι υπάρχει ο κίνδυνος να ζεσταθούν υπερβολικά και μόλις τα πάρουμε να καούμε.

• Εάν παρατηρήσουμε ότι η πόρτα του φούρνου μικροκυμάτων δεν κλείνει καλά ή έχει κάποια διάβρωση, τότε πρέπει γίνει επιδιόρθωση ή αντικατάσταση του φούρνου.

• Επίσης ο φούρνος μικροκυμάτων πρέπει να καθαρίζεται καλά για μη μένουν καμένα υπολείμματα φαγητών στο εσωτερικό ή στην πόρτα του.

• Είναι καλύτερα να ζεσταίνουμε τα φαγητά στο φούρνο μικροκυμάτων για όσο χρόνο συστήνεται από τον κατασκευαστή.

• Ο φούρνος μικροκυμάτων είναι μια χρήσιμη συσκευή και ασφαλής εάν χρησιμοποιείται με το σωστό τρόπο.

• Το εγχειρίδιο του κατασκευαστή με τις οδηγίες σωστής χρήσης πρέπει να το συμβουλευόμαστε για να αποφύγουμε κάποιο ατύχημα.

• Τηρώντας τους στοιχειώδεις κανόνες ασφάλειας, ο φούρνος μικροκυμάτων μπορεί να μας προσφέρει πολλές υπηρεσίες στην καθημερινή μας ζωή.

Βιβλιογραφία :
http://news.pathfinder.gr - Κωνσταντίνος Αποστολάκης, Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, ΒSc, Χημεία & Τεχνολογία Τροφίμων, BSc, Eγκεκριμένος Εκπαιδευτής ΕΦΕΤ
http://www.elikoncc.info – “Η αποδόμηση των τροφίμων από τους φούρνους μικροκυμάτων”
http://www.eufic.org/
Δρ. Ευάγγελος Σ.Λάζος – “Επεξεργασία Τροφίμων με Μικροκύματα”
http://articles.mercola.com - The Hidden Hazards Of Microwave Cooking