Παρασκευή 27 Νοεμβρίου 2020

Λωτός: Όλα όσα πρέπει να ξέρεις για το μυθικό φρούτο

 


H εξωτική του γεύση και η ευωδιά του θυμίζουν μάνγκο, αλλά ο λωτός είναι φρούτο σαφώς φθηνότερο και όχι απαραίτητα εισαγόμενο, μια και η Ελλάδα, όπως και οι άλλες μεσογειακές χώρες, παράγουν άφθονους λωτούς κάθε φθινόπωρο, όταν το δέντρο χάνει όλα του τα φύλλα και κρατάει μόνο τους λαμπερούς καρπούς του. Ο λωτός μεγαλώνει από αρχαιοτάτων χρόνων στην Κίνα, στην Κορέα και στην Ιαπωνία (χώρες στις οποίες θεωρείται σύμβολο υγείας, πλούτου και χαράς), ακόμα και στη νότια Μ. Βρετανία.

Ο λωτός (επιστημονική ονομασία Διόσπυρος, Diospyros) είναι φρούτο του ομώνυμου γένους φυτών που ανήκει στην οικογένεια των Εβενοειδών (Ebenaceae). Περιλαμβάνει περίπου 200 είδη των τροπικών περιοχών, κυρίως των ανατολικών αλλά και των εύκρατων, ευδοκιμούν σε πολλά εδάφη αλλά κυρίως προτιμούν ζεστά και ηλιόλουστα μέρη. Στην ελληνική χλωρίδα συναντώνται 20 είδη.

Ο καρπός του έχει σχεδόν σφαιρικό σχήμα, πορτοκαλί χρώμα και στυφή γεύση, μόλις κοπεί από το δέντρο. Αν αφεθεί μερικές μέρες, γίνεται γλυκός και ζουμερός. Ο λωτός, αν και ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής καρπός στους Έλληνες από τους μυθικούς χρόνους του Ομήρου, δεν αποτελεί ένα από τα κύρια καταναλωτικά προϊόντα της σύγχρονης ελληνικής αγοράς. Έτσι, η ελληνική παραγωγή φρέσκου λωτού δεν ξεπερνά τους 2.000 τόνους ετησίως. Από την ποσότητα αυτή κάποια διακινείται στην εσωτερική αγορά ενώ η υπόλοιπη εξάγεται στην Ουκρανία και στη Ρωσία.

 Ο λωτός είναι φυλλοβόλο δέντρο, που ο καρπός του ωριμάζει τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο και διατίθεται στην ελληνική αγορά προς κατανάλωση. Σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας των Ηνωμένων Πολιτειών (USDA), η μερίδα του λωτού ζυγίζει περίπου 168-170 γραμμάρια (1 μέτριος λωτός). Αυτή η ποσότητα ισοδυναμεί περίπου με 1 φλιτζάνι του τσαγιού ψιλοκομμένο φρέσκο λωτό.

Κάποιοι πρωτακούσαμε να γίνεται λόγος γι' αυτόν στα ομηρικά έπη, κάποιοι και στα ποιήματα του Σεφέρη («Πού πήγε η μέρα η δίκοπη που είχε τα πάντα αλλάξει; Δε θα βρεθεί ένας ποταμός να 'ναι για μας πλωτός; Δε θα βρεθεί ένας ουρανός τη δρόσο να σταλάξει για την ψυχή που νάρκωσε κι ανάθρεψε ο λωτός;...»), πάντα σε σχέση με τη νάρκωση και τη λησμονιά που δήθεν φέρνει (στη Χώρα των Λωτοφάγων ο Οδυσσέας πάσχιζε να πείσει τους συντρόφους του να μη φάνε λωτούς, γιατί θα τους έφερναν λησμονιά και θα τους εμπόδιζαν να φτάσουν στην Ιθάκη, αν και ερευνητές υποστηρίζουν ότι δεν έτρωγαν το φρούτο αλλά το λουλούδι του λωτού/νούφαρου, που έχει παραισθησιογόνες ουσίες*). 

Πάντως, ακόμα και το ξύλο του δέντρου του λωτού φημίζεται για τη χρήση του: τα καλύτερα μπαστούνια γκόλφ γίνονται από αυτό! 

 Έχει τα κόλπα και τα μυστικά του ο λωτός και είναι χρήσιμο να τα γνωρίζουμε όταν τους αγοράζουμε, αλλιώς η πρώτη γευστική εμπειρία από αυτόν μπορεί να καταλήξει σε τραγωδία: μια ποικιλία λωτών (η πιο συνηθισμένη στην ελληνική αγορά), η hachiya (είναι πιο έντονα πορτοκαλί και έχουν σχήμα ντομάτας, είναι δηλαδή κάπως πεπιεσμένοι στο κοτσάνι), όταν δεν είναι ώριμη, στεγνώνει εντελώς για λίγα λεπτά το στόμα και μουδιάζει τη γλώσσα! Εξού και είναι οι λωτοί που προτιμάμε ή να φάμε ωμούς, όμως μόνο όταν είναι καλά γινωμένοι (τότε χάνουν εντελώς την ενοχλητική τους ιδιότητα και γίνονται γλυκείς και απολαυστικοί) ή να ασχοληθούμε μαζί τους πιο δημιουργικά, φτιάχνοντας μαρμελάδες, σορμπέ και κέικ. 

Πώς καταλαβαίνουμε ότι αυτοί οι λωτοί είναι έτοιμοι; Η φλούδα τους γίνεται σχεδόν διαφανής, σαν να ξεχωρίζει από τη σάρκα του φρούτου, και όταν τους πιέζουμε ελαφρά βουλιάζει και σκίζεται εύκολα. Τότε μπορούμε να κόψουμε οριζόντια το πάνω μέρος τους, αφήνοντας το κοτσάνι και να τους βάλουμε στην κατάψυξη για ένα δροσερό σορμπέ! Όταν έχουν παγώσει, τους σερβίρουμε με κουταλάκι, απλώς αφαιρώντας το «καπάκι» τους. Οι λωτοί της ποικιλίας hachiya τρώγονται, λοιπόν, μόλις μαλακώσουν καλά και δεν κρατούν πολύ καιρό εκτός ψυγείου. 

Αντίθετα, οι λωτοί της ποικιλίας fuyu είναι πιο κιτρινωποί και τρώγονται όπως το μήλο, ακόμα και με τη λεπτή τους φλούδα (προτιμήστε βιολογικούς λωτούς, που δεν είναι ραντισμένοι, αλλιώς, αν θέλετε να τους φάτε με τη φλούδα, ξεπλύντε τους καλά με κρύο νερό). Η ποικιλία αυτή κρατάει περισσότερες μέρες σε δροσερό μέρος. Ωριμάζει πολύ αργά, άρα δεν χρειάζεται ψυγείο. Είναι απίστευτα αρωματικοί, ακόμα και όταν τους προσθέτουμε σε χειμωνιάτικες πράσινες ή ανάμεικτες σαλάτες με μια έντονη βινεγκρέτ, ξηρούς καρπούς ή αποξηραμένα φρούτα. 

Μαζί με τον γλυκό λωτό στις σαλάτες μπορούμε να συμπληρώσουμε πικρότερα ψιλοκομένα λαχανικά, όπως τα τσίκορι, η ρόκα και τα φύλλα μουστάρδας, για μια πολυσύνθετη γεύση. Οι λωτοί fuyu, κομμένοι σαν φέτες μήλου, διπλώνουν ταιριαστά γύρω από φέτες προσούτο, σπεκ ή καπνιστού ζαμπόν και κομμένοι σε κομματάκια ακουμπούν σε κύβους από καπνιστό ηπειρώτικο τυρί μετσοβόνε. Αυτοί οι συνδυασμοί είναι πρωτότυπα καλωσορίσματα πριν από το γιορτινό τραπέζι, με το πρώτο ποτήρι ροζέ ή λευκό ξηρό ελληνικό αφρώδες. Η δροσερή γεύση των λωτών fuyu ταιριάζει με πέστροφα ή καπνιστό σολομό, δηλαδή με οποιοδήποτε λιπαρό ψαρικό, και κομμένοι σε κυβάκια χρωματίζουν και αρωματίζουν τις φυλλώδεις χειμωνιάτικες πράσινες σαλάτες.

 Οι λωτοί είναι φρούτα αρωματικά και απολαυστικά, θρεπτικά και τονωτικά. Η σάρκα τους περιέχει πολύτιμες φυτικές ίνες σε διπλή ποσότητα από το μήλο μάλιστα (όταν ακούμε φυτικές ίνες, αυτό σημαίνει καλύτερη λειτουργία του πεπτικού συστήματος), όπως και φαινόλες (ουσίες βοηθητικές για το κυκλοφορικό), μαγνήσιο, κάλιο, σίδηρο και καροτίνη. Με την αρωματική σάρκα τους γίνονται κάθε χρόνο ολοένα και πιο δημοφιλείς και γεμίζουν τους πάγκους στα σούπερ μάρκετ και στις λαϊκές αγορές. Εκεί θα βρείτε τους καλύτερους μη συσκευασμένους, επιλέγοντας την ποικιλία που προτιμάτε, ανάλογα με τη χρήση που έχετε κατά νου. 

 https://www.lifo.gr/articles/taste_articles/260916/lotos-ola-osa-prepei-na-ksereis-gia-to-mythiko-froyto-mia-syntagi-gia-keik

 https://www.mednutrition.gr/portal/efarmoges/leksiko-diatrofis/15743-lotos

 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...