Στην Ελλάδα ήρθε με τους Ενετούς κατακτητές, γι’ αυτό και είναι ιδιαίτερα αγαπητή στα Ιόνια νησιά και γενικά στις Ενετικές κτήσεις.
Οι αρχαίοι Ατζέκοι την είχαν ως το σημαντικότερο στοιχείο της διατροφής τους. Στη Λατινική Αμερική, την Αφρική, την Ασία, φτιάχνουν μέχρι σήμερα από τις γλυκοπατάτες ψωμί, αλκοολούχο ποτό, αλλά και χρώμα για να βάφουν κόκκινες τις φυτικές υφαντικές ίνες.
Η γλυκοπατάτα δεν έχει καμιά σχέση με την πατάτα. Είναι εντελώς διαφορετικό φυτό, δεν είναι υπόγειος βλαστός αλλά βολβός.
Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς, πώς, ένα τόσο λιτοδίαιτο φυτό, δίνει τόσες βιταμίνες κι ιχνοστοιχεία στον άνθρωπο. Ουσιαστικά δεν θέλει παρά ελάχιστη περιποίηση από τον κηπουρό. Αγαπά τα φτωχά εδάφη, αλλά γίνεται σε οποιοδήποτε έδαφος. Ζητάει λίγο νεράκι, το καλοκαίρι και δε φοβάται εχθρούς. Δεν αρρωσταίνει, δεν χορταριάζει εύκολα, δε χρειάζεται βοτάνισμα. Το μόνο πράγμα που φοβάται είναι το κρύο, οι παγωνιές. Αν προστατευτεί από το κρύο, θα δώσει πλούσιο καρπό, που διατηρείται στην αποθήκη όλο το χρόνο.
Η θρεπτική της αξία την κατατάσσει σ’ ένα από τα πιο πολύτιμα τρόφιμα. Περιέχει βιταμίνη Α, βιταμίνη C, Β καροτένιο, βιταμίνη Β6. Αποτελείται από εύπεπτους υδατάνθρακες και είναι πλούσια σε σίδηρο, ασβέστιο και πολλά άλλα ιχνοστοιχεία. Έχει αντικαρκινική και αντιοξειδωτική δράση. Σταθεροποιεί το γλυκαιμικό δείκτη προσφέροντας ανεκτίμητη βοήθεια στους διαβητικούς. Καθώς το σχήμα της μοιάζει με το πάγκρεας, θεωρείται ότι ενισχύει τη λειτουργία του. Τέλος, είναι ευεργετική για τη λειτουργία του εντέρου και δεν παχαίνει. Μια μεγάλη γλυκοπατάτα έχει μόνο 140 θερμίδες!
Η γεύση και η υφή της θυμίζουν έντονα κάστανο. Τρώγεται βραστή ή ψητή στο φούρνο, ακόμα καλύτερα στο τζάκι. Μαγειρεύεται σε σάλτσες, σε σούπες, συνοδεύει κρεατικά και ψάρια. Τρώγεται σαν πρωινό, σαν ελαφρύ βραδινό, σαν επιδόρπιο, σαν σνακ.
Το πιο σημαντικό είναι ότι αρέσει πολύ στα παιδιά Έτσι, είναι εύκολο να αντικαταστήσουμε τα έτοιμα, συσκευασμένα και ανθυγιεινά φαγητά, με τα οποία μπουκώνουμε τα παιδιά μας, με ένα δυναμωτικό και υγιεινό σνακ. Με τον τρόπο αυτόν, και γλυτώνουμε ένα σωρό συντηρητικά, χημικές ουσίες, ανθυγιεινά λίπη, αλάτι και ζάχαρη, αλλά και τα παιδιά συνηθίζουν στις απλές και αγνές γεύσεις.
Ακόμα και για τα μωρά είναι ευεργετική η γλυκοπατάτα. Η κρεμώδης υφή της, μπορεί ν’ αντικαταστήσει τις μαλακές παιδικές τροφές, ακόμα και τα φρούτα. Είναι προτιμότερο να τρώνε τα παιδιά μια γλυκοπατάτα, παρά ένα φρούτο εκτός εποχής. Δίνει ενέργεια, δύναμη και ανάπτυξη για το σώμα και τα κόκαλα και σπιντάρει το μυαλό.
Η Γλυκοπατάτα- και τα οφελη της
Η γλυκοπατάτα είναι ποώδες, πολυετές φυτό και ανήκει στο γένος Ιπόμοια (Ipomoea) και στην οικογένεια των Περιπλοκοειδών. Η καταγωγή του είναι από τη Νότια Αμερική και καλλιεργείται για τις πλούσιες σε άμυλο και σάκχαρα ρίζες του. Στην Ευρώπη φαίνεται ότι έφτασε μετά από την εξερεύνηση της Αμερικής από το Κολόμβο.
Είναι λάθος να συνδέεται η γλυκοπατάτα με την κοινή πατάτα γιατί δεν έχει καμία σχέση.
Οι βλαστοί της γλυκοπατάτας είναι μακριοί, έρποντες ή αναρριχώμενοι και φέρουν μεγάλα φύλλα,μακριά, συνήθως σχήματος καρδιάς με χρώμα βαθύ πράσινο. Το φυτό για να ανθίσει απαιτεί μικρή διάρκεια της ημέρας. Τα άνθη του φύονται κατά ταξιανθίες έχουν χρώμα κόκκινο, σχήμα χοανοειδές με πλατύ έλασμα και φύονται από τις μασχάλες των φύλλων.
Η ρίζα που είναι το φαγώσιμο τμήμα του φυτού έχει χρώμα καφέ, κίτρινο ,πορτοκαλί ή κόκκινο εξωτερικά και κίτρινου, λευκού ,πορτοκαλί και ορισμένες φορές κόκκινου εσωτερικά. Το σχήμα της είναι ατρακτοειδές έως μακρύ ή κονδυλώδες. Οι ποικιλίες που έχουν πορτοκαλί σάρκα είναι πλούσιες σε καροτένιο εκτός βέβαια από όλες τις ποικιλίες που είναι πλούσιες σε άμυλο.
Η γλυκοπατάτα πολλαπλασιάζεται με βλαστούς ή μοσχεύματα καθώς ενώ βγάζει άνθη δεν σχηματίζει καρπούς και σπόρια, προτιμά δε τα ελαφριά αμμοπηλώδη εδάφη. Για να υπάρχουν καλές αποδόσεις χρειάζεται θερμός καιρός για περίπου 5 μήνες. Οι γλυκοπατάτες τρώγονται βραστές ή ψητές σκέτες , αλλά και σε γαρνιτούρες, σαν ορεκτικό , σαν επιδόρπιο με προσθήκη ζάχαρης άχνης, σε γέμισμα διαφόρων πιτών κ.λ.π. Χρησιμοποιούνται επίσης και για την παραγωγή αλκοόλης και αλκοολούχων ποτών.
Σήμερα καλλιεργείται σε μεγάλη κλίμακα στην Αμερική , Αφρική και στα νησιά του Ειρηνικού. Η Κίνα έχει τη μεγαλύτερη παραγωγή γλυκοπατάτας στον κόσμο. Ακολουθούν η Βραζιλία, ,η Ινδονησία, η Ουγκάντα και η Νότια Αφρική.
Στην Ελλάδα καλλιεργείται σε μικρή έκταση στα νησιά και την Πελοπόννησο.
Θρεπτική αξία της γλυκοπατάτας
Συστατικα στα 100 g
Υδατάνθρακες – 20,1 gm
Ζάχαρα – 4.2 gm
Φυτικές ίνες – 3.0 gm
Fat – 0.1 gm
Πρωτεΐνες – 1.6 gm
Βιταμίνη Α – 709 μg
β-καροτένιο – 8509 μg
Θειαμίνης (Βιταμίνη Β1) – 0,1 mg
Ριβοφλαβίνη (Βιταμίνη Β2) – 0,1 mg
Νιασίνη (βιταμίνη Β3) – 0,61 mg
Παντοθενικό οξέος (βιταμίνη Β5) – 0,8 mg
Βιταμίνη B6 – 0,2 mg
Φολικά (βιταμίνη Β9) – 11 μg
Βιταμίνη Ε – 2,4 mg
Ασβέστιο – 30.0 mg
Σίδηρος – 0,6 mg
Μαγνήσιο – mg 25,0
Φωσφόρος – mg 47,0
Κάλιο – 337 mg
Zinc – 0,3 mg
Θερμίδες – 90 kcal (360 kJ)
Υγεία & Οφέλη από τιςΓλυκοπατάτες
Είναι πλούσια σε διατροφικές ίνες, η γλυκοπατάτα μειώνει τον κίνδυνο της δυσκοιλιότητας και καρκίνου του παχέος εντέρου και του ορθού.
Οι Γλυκοπατάτες έχουν αποδειχθεί χρήσιμες ,ελαχιστοποιώντας τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, διαβήτη και παχυσαρκίας.
Το Γλυκό γεώμηλο είναι ένα καλό σνακ για όσους προσπαθούν να χάσουν βάρος. Αυτό προκαλεί μια αίσθηση πληρότητας σύντομα και συνεπώς, συμβάλλει στον ελεγχο της πρόσληψης τροφής.
Η κατανάλωση γλυκοπατάτας μπορει να βοηθήσει στην αποφυγή εγκεφαλικου επεισοδιου, με τη μείωση των επιβλαβών επιπτώσεων της χοληστερόλης και την πρόληψη θρομβώσεων.
Η παρουσία του β-καροτένιου στη γλυκοπατάτα βοηθά τον οργανισμό στη καταπολέμηση των ελευθέρων ριζών και, συνεπώς, αποτρέπει τον καρκίνο.
Οι γλυκοπατάτες έχουν χαμηλο γλυκαιμικό δείκτη, και μπορούν να καταναλωθούν από άτομα που υποφέρουν από διαβήτη.
Η μεγάλη ποσότητα καλίου στη γλυκοπατάτα βοηθά τον οργανισμό για τη διατήρηση της ισορροπίας υγρών και ηλεκτρολυτών.
Οι Γλυκοπατάτες έχει αποδειχθεί ότι είναι ευεργετικες για τον καθαρισμό του αίματος, καθώς και τη μείωση της αρτηριακής πίεσης.
Εξαιτίας της παρουσίας σιδήρου και ασβεστίου, γλυκοπατάτες βοηθουν στη καλη κυκλοφορια του αίματος, καθώς και τη βελτίωση της οστικής πυκνότητας.
Η τακτική κατανάλωση γλυκοπατάτας είναι καλή για το έλκος στομάχου και για τις φλεγμονες του παχέος εντέρου.
Η γλυκοπατάτα είναι πλούσια σε βιταμίνες και ανόργανα άλατα, και κανει καλό για τους ανθρώπους που κανουν βαριά μυϊκή εργασία.Tα σακχαρα της γλυκοπατάτας συμβάλουν στην καλή λίπανση των αρθρώσεων.
Αντώνης Παπαδάκης
Υγιεινολόγος- Επόπτης Δημόσιας Υγείας Περιφέρειας Κρήτης
Αντιπρόεδρος Δ.Σ Πανελλήνιας Ένωσης Εποπτών Δημόσιας Υγείας
https://epoptes.wordpress.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου