Αντιοξειδωτικά

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΑ?
Τα Αντιοξειδωτικά είναι φυσικές ενώσεις που έχουν την ιδιότητα να παρεμποδίζουν διάφορες αρνητικές αλυσιδωτές αντιδράσεις που προκαλούνται από τις ελεύθερες ρίζες
Τα αντιοξειδωτικά μπορεί να είναι βιταμίνες, ανόργανα συστατικά ή φυτοχημικά
Πρόκειται για ενώσεις, οι οποίες είναι ευρέως διαθέσιμες σε διάφορα τρόφιμα ( π.χ. Τσάι, κρασί, κακάο, καφές, φρούτα και λαχανικά, ελαιόλαδο κ.α. )

Υπάρχουν διάφορα είδη Αντιοξειδωτικών και το κάθε είδος, έχει διαφορετικά οφέλη και άλλη χρησιμότητα σε διαφορετικές λειτουργίες του οργανισμού.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΡΙΖΕΣ?

Οι ελεύθερες ρίζες, οι οποίες αναφέρθηκαν πιο πάνω, είναι ασταθείς ενώσεις που περιέχουν οξυγόνο, οι οποίες παράγονται φυσικά από διάφορες λειτουργίες του οργανισμού μας όπως αναπνοή, πέψη, μεταβολισμός κλπ

Η παραγωγή τους μπορεί να αυξηθεί σε διάφορες συνθήκες, όπως η ρύπανση, ο καπνός του τσιγάρου και η παρατεταμένη έκθεση στο ηλιακό φως

Υπό φυσιολογικές συνθήκες ο οργανισμός μας μπορεί να τις αντιμετωπίσει. Όταν όμως η παραγωγή τους είναι αυξημένη το σώμα μας δεν μπορεί να τις εξουδετερώσει, με αποτέλεσμα τη δημιουργία οξειδωτικού στρες

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΟ ΣΤΡΕΣ?
Οξειδωτικό στρες, αποκαλείται, η διαταραχή της ισορροπίας μεταξύ της παραγωγής των δραστικών μορφών οξυγόνου στον οργανισμό (όπως είναι οι ελεύθερες ρίζες) και της ικανότητάς του να τις εξουδετερώνει

Η διαταραχή αυτή (το οξειδωτικό στρες), έχει άσχημες επιπτώσεις στον οργανισμό μας.
Βλάπτει συστατικά του κυττάρου και κυρίως τις πρωτεΐνες, τα λιπίδια και το DNA
Οι βλάβες αυτές, θα μπορούσαν πιθανόν, να προκαλέσουν εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων, όπως είναι π.χ. καρδιαγγειακά νοσήματα , ορισμένες μορφές καρκίνου κ.α.

 ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΩΝ ?
Τα αντιοξειδωτικά μπορούν να περιορίσουν τη βλάβη που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες
1. Εξουδετερώνοντάς τες
2. Αυξάνοντας τη δράση των αντιοξειδωτικών ενζύμων


 ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΔΕΙΚΤΗΣ ΟΛΙΚΗΣ ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΗΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ?
 [TAC (Total Antioxidant Capacity) ]

Ο Δείκτης Ολικής αντιοξειδωτικής Ικανότητας ενός τροφίμου ή ενός φυτού αντιπροσωπεύει τη συνολική ικανότητά του να εξουδετερώνει τις ελεύθερες ρίζες του οργανισμού.
Όσο μεγαλύτερη είναι η τιμή TAC τόσο πιο «αντιοξειδωτικό» θεωρείται το τρόφιμο ή το φυτό.
Η μονάδα μέτρησης είναι το micromole (μmol)
Γενικά, ισχύει η παρακάτω ταξινόμηση:
• Αδύναμο (ή με μικρή αντιοξειδωτική ικανότητα): Δείκτης TAC 0 - 499μmol
• Μέτριο (ή με μέτρια αντιοξειδωτική ικανότητα): Δείκτης TAC 500 - 999μmol
• Ισχυρό (ή με ισχυρή αντιοξειδωτική ικανότητα): Δείκτης TAC: 1000 - 1999μmol
• Πολύ ισχυρό (ή με πολύ ισχυρή /πολύ υψηλή αντιοξειδωτική ικανότητα): Δείκτης TAC 2000 - 14000μmol

 ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΩΝ

Μια γενική κατάταξη των αντιοξειδωτικών είναι η παρακάτω

Α. Τερπένια
Στην ομάδα αυτή ανήκουν :
• Τα Καροτενοειδή
• Οι Σαπονίνες (όσπρια)
• Τα Λιμανοειδή (εσπεριδοειδή)

Β. Οργανοδιοξειδικά σύνθετα
Στην ομαδα αυτή ανήκουν :


• Οι Ινδόλες (λάχανο)
• Τα θειοδιοξείδια (πράσα, κρεμμύδια)

Γ. Πολυφαινόλες
Στην ομάδα αυτή ανήκουν :

• Τα φλαβονοειδή (τσάι, κρασί, μούρα, εσπεριδοειδή κ.α.)
• Οι μη φλαβονοειδέις πολυφαινόλες
• Τα φαινολικά οξέα

Δ. Οργανικά οξέα/ Πολυσακχαρίτες
Στην ομάδα αυτή ανήκουν:
• Οι κυτταρίνες
• Οι πηκτίνες
• Τα φρουκτάνια
• Τα γλυκάνια

Υπάρχουν χιλιάδες αντιοξειδωτικές ενώσεις , από τις οποίες κάποιες είναι πολύ γνωστές - όπως οι βιταμίνες C και Ε ή διάφορα ανόργανα συστατικά – όπως το σελήνιο .
Οι ιδιότητες του κάθε αντιοξειδωτικού είναι διαφορετικές . Επίσης διαφορετικός είναι και ο ακριβής τρόπος δράσης τους μέσα στον οργανισμό.
Ορισμένα αντιοξειδωτικά είναι υδατοδιαλυτά , όπως η βιταμίνη C , ενώ άλλα όπως η βιταμίνη E είναι λιποδιαλυτά, με αποτέλεσμα να εισχωρούν και να δρουν σε διαφορετικά τμήματα του οργανισμού μας.

Ενδείξεις από πολλές επιστημονικές μελέτες για τις ωφέλιμες δράσεις των αντιοξειδωτικών στο σώμα μας και η πιθανότητα να συμβάλλουν στην πρόληψη ή την επιβράδυνση χρονίων νοσημάτων, έχουν δημιουργήσει μεγάλο ενδιαφέρον για τις ουσίες αυτές.

Οι έρευνες ωστόσο συνεχίζονται και είναι καλό να θυμόμαστε, ότι κάθε αντιοξειδωτικό έχει τις δικές του ιδιότητες και συγκεκριμένη δράση στον οργανισμό μας.

Δήμητρα Ξενάκη, Msc & PhD Δομικής Χημείας Τροφίμων

Σημείωση: Το άρθρο είναι μόνον ενημερωτικό. Δεν παρέχει συστάσεις κατανάλωσης ή άλλης χρήσης. Για οποιαδήποτε χρήση απαιτούνται εξατομικευμένες συμβουλές, που πρέπει να ζητήσετε από τον γιατρό και από τον διαιτολόγο σας. Οι πληροφορίες για τη σχέση της διατροφής με ευεργετικά αποτελέσματα στην υγεία που αναφέρονται προέρχονται από ερευνητικά επιστημονικά δεδομένα. Δεν αποτελούν εγκεκριμένους ισχυρισμούς υγείας. Για σχετική πληροφόρηση ενημερωθείτε από τη σχετική ενότητα του Foodbites για τους ισχυρισμούς διατροφής & υγείας που διατυπώνονται στα τρόφιμα

 http://www.foodbites.eu/j15/el/diatrofi/zoume-ygieina/dora-fysis/1948-antioksidotika-genika-eisagogi