Η ζάχαρη παράγεται κυρίως από ζαχαρότευτλα, αλλά και ζαχαροκάλαμα. Τα ζαχαρότευτλα, μετά από ειδική επεξεργασία, συμπιέζονται ώστε να εξαχθεί ο φυσικός χυμός τους. Ο χυμός αυτός βράζεται μέχρι να πήξει και να αρχίσουν να δημιουργούνται οι κρύσταλλοι της ζάχαρης, οι οποίοι είναι πλούσιοι σε μια καστανή κολλώδη ουσία, τη μελάσα.
Η μελάσα αποτελεί το τελικό προϊόν από τη διαδικασία καθαρισμού της ζάχαρης. Έχει σκούρο καστανό χρώμα, γλυκόπικρη γεύση και χαρακτηριστικό άρωμα καραμέλας.
Από θρεπτικής άποψης, περιέχει περισσότερο σίδηρο σε σχέση με το μέλι, ενώ είναι πλούσια σε ψευδάργυρο, χαλκό και βιταμίνες του συμπλέγματος Β, καθώς και σε αντιοξειδωτικές ουσίες. Ταυτόχρονα, είναι καλή πηγή ασβεστίου, μαγνησίου και καλίου, ενώ από θερμιδικής άποψης ένα κουταλάκι του γλυκού μελάσα (5 γραμμάρια) αποδίδει 18 θερμίδες.
Η μαύρη ζάχαρη συγκεντρώνει περισσότερη μελάσα από την καστανή ζάχαρη γιατί δεν υφίσταται εκτεταμένη επεξεργασία ώστε να απαλλαγεί από αυτήν, όπως συμβαίνει με τη λευκή κρυσταλλική ζάχαρη (επεξεργασμένη ζάχαρη).
Στο εμπόριο κυκλοφορούν διάφορα είδη ζάχαρης:
Λευκή κρυσταλλική ζάχαρη
