Λωτός: Όλα όσα πρέπει να ξέρεις για το μυθικό φρούτο

 

H εξωτική του γεύση και η ευωδιά του θυμίζουν μάνγκο, αλλά ο λωτός είναι φρούτο σαφώς φθηνότερο και όχι απαραίτητα εισαγόμενο, μια και η Ελλάδα, όπως και οι άλλες μεσογειακές χώρες, παράγουν άφθονους λωτούς κάθε φθινόπωρο, όταν το δέντρο χάνει όλα του τα φύλλα και κρατάει μόνο τους λαμπερούς καρπούς του. Ο λωτός μεγαλώνει από αρχαιοτάτων χρόνων στην Κίνα, στην Κορέα και στην Ιαπωνία (χώρες στις οποίες θεωρείται σύμβολο υγείας, πλούτου και χαράς), ακόμα και στη νότια Μ. Βρετανία.

Ο λωτός (επιστημονική ονομασία Διόσπυρος, Diospyros) είναι φρούτο του ομώνυμου γένους φυτών που ανήκει στην οικογένεια των Εβενοειδών (Ebenaceae). Περιλαμβάνει περίπου 200 είδη των τροπικών περιοχών, κυρίως των ανατολικών αλλά και των εύκρατων, ευδοκιμούν σε πολλά εδάφη αλλά κυρίως προτιμούν ζεστά και ηλιόλουστα μέρη. Στην ελληνική χλωρίδα συναντώνται 20 είδη.

Ο καρπός του έχει σχεδόν σφαιρικό σχήμα, πορτοκαλί χρώμα και στυφή γεύση, μόλις κοπεί από το δέντρο. Αν αφεθεί μερικές μέρες, γίνεται γλυκός και ζουμερός. Ο λωτός, αν και ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής καρπός στους Έλληνες από τους μυθικούς χρόνους του Ομήρου, δεν αποτελεί ένα από τα κύρια καταναλωτικά προϊόντα της σύγχρονης ελληνικής αγοράς. Έτσι, η ελληνική παραγωγή φρέσκου λωτού δεν ξεπερνά τους 2.000 τόνους ετησίως. Από την ποσότητα αυτή κάποια διακινείται στην εσωτερική αγορά ενώ η υπόλοιπη εξάγεται στην Ουκρανία και στη Ρωσία.

 Ο λωτός είναι φυλλοβόλο δέντρο, που ο καρπός του ωριμάζει τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο και διατίθεται στην ελληνική αγορά προς κατανάλωση. Σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας των Ηνωμένων Πολιτειών (USDA), η μερίδα του λωτού ζυγίζει περίπου 168-170 γραμμάρια (1 μέτριος λωτός). Αυτή η ποσότητα ισοδυναμεί περίπου με 1 φλιτζάνι του τσαγιού ψιλοκομμένο φρέσκο λωτό.

Τρόφιμα – Ψημένα ή ωμά;

Μπορεί ο τρόπος που καταναλώνετε τις τροφές, ωμές ή μαγειρεμένες, να επηρεάσει την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών από τον οργανισμό σας; Κι όμως, σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και το ελαφρύ μαγείρεμα μπορεί να σας στερήσει από πολύτιμες βιταμίνες, ενώ σε άλλες το μαγείρεμα θεωρείται απαραίτητο.

 Ενώ η διατροφή όλων των ειδών του ζωικού βασιλείου αποτελείται αποκλειστικά από ωμά, μη μαγειρεμένα τρόφιμα, η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπινων πολιτισμών έχει αναπτυχθεί εισάγοντας τη θερμική επεξεργασία των τροφών στις διατροφικές τους πρακτικές. Καταρχήν, το κατάλληλο μαγείρεμα αυξάνει τη μικροβιολογική ασφάλεια των τροφίμων, σκοτώνοντας τα παθογόνα για τον άνθρωπο μικρόβια. Ωστόσο, το ζήτημα που τίθεται είναι τι σημαίνει μια τέτοια επεξεργασία για την ποιότητα του τροφίμου, αν επηρεάζεται η περιεκτικότητα του σε θρεπτικά συστατικά, οι οργανοληπτικές του ιδιότητες, η επίδρασή του στην υγεία, ποιο είναι το κόστος και ποιο το όφελος από μια τέτοια διαδικασία. Η απάντηση στο ερώτημα για το αν πρέπει να τρόφιμα να καταναλώνονται ωμά ή μαγειρεμένα δεν είναι τόσο απλή και εμπεριέχει την έννοια της εξειδίκευσης ανά τρόφιμο.

 Είναι γεγονός ότι κατά βάση οι ωμές τροφές έχουν την καλύτερη ισορροπία νερού και θρεπτικών ουσιών. Ο τρόπος με τον οποίο τα τρόφιμα μαγειρεύονται είναι πολύ σημαντικός για την αποφυγή της απώλειας της θρεπτικής της αξίας. Σχεδόν κάθε διαδικασία επεξεργασίας των τροφίμων, στις περισσότερες περιπτώσεις, ελαττώνει την περιεκτικότητά τους σε θρεπτικά συστατικά. Ειδικότερα, οι διαδικασίες που εκθέτουν τα τρόφιμα σε υψηλές θερμοκρασίες οδηγούν στη μεγαλύτερη απώλεια θρεπτικών συστατικών. Είναι αρκετά εντυπωσιακό ότι ακόμα και πέντε λεπτά παραπάνω στο μαγείρεμα είναι ικανά να διαδραματίσουν τεράστιο ρόλο στη διατροφική αξία ενός γεύματος. Υπάρχουν, όμως, και οι περιπτώσεις όπου η θέρμανση των τροφίμων τα κάνει εδώδιμα και εύπεπτα, όπως για παράδειγμα τα όσπρια. Από την άλλη, πρέπει να λαμβάνουμε υπ’ όψη ότι κάθε τρόφιμο είναι μοναδικό, έχει διαφορετικό γενετικό προφίλ, διαφορετική ευαισθησία και θα πρέπει να του φερόμαστε ανάλογα σε ότι έχει να κάνει με τον τρόπο και τον χρόνο μαγειρέματος. 

Για τις τροφές που μπορούν να καταναλωθούν είτε ωμές είτε μαγειρεμένες, κάποια παραδείγματα θα μας πείσουν για το ότι είναι εύλογος ο προβληματισμός για τον τρόπο κατανάλωσής τους.