Η νυχτερινή εργασία προκαλεί χάος στα γονίδια

Παλιότερες μελέτες έχουν συσχετίσει την εργασία σε βάρδιες με αυξημένο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2, καρδιακής προσβολής, καρκίνου και παχυσαρκίας. Τώρα, Βρετανοί ερευνητές προειδοποιούν με μελέτη τους που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό PNAS ότι η εργασία τη νύχτα προκαλεί χάος στις βιοχημικές διαδικασίες του σώματος και τελικά μακροχρόνιες βλάβες στον οργανισμό. Αυτό συμβαίνει διότι η λειτουργία των γονιδίων διαταράσσεται όταν ένα άτομο δεν κοιμάται τις ώρες που  πρέπει σύμφωνα με το βιολογικό του ρολόι.

Επιστήμονες από το Κέντρο Έρευνας Ύπνου (SSRC) του Πανεπιστημίου του Σάρεϋ ανακάλυψαν ότι η νυκτερινή εργασία διαταράσσει τις λειτουργίες του οργανισμού και σε μοριακό επίπεδο και ανέφεραν ότι τους εξέπληξε η έκταση, η ταχύτητα και η βλάβη που προκαλείται στο σώμα το γεγονός ότι είναι κάποιος ξύπνιος τη νύχτα και εργάζεται.

Ο ανθρώπινος οργανισμός έχει τον δικό του βιολογικό ρολόι που είναι ρυθμισμένο έτσι ώστε να είμαστε ξύπνιοι την ημέρα και να κοιμόμαστε το βράδυ. Όταν αυτό αντιστρέφεται, αλλάζουν τα πάντα – από τις ορμόνες και τη σωματική θερμοκρασία έως τις κινητικές ικανότητες, την ψυχική διάθεση και την εγκεφαλική λειτουργία.

Η μελέτη βασίσθηκε σε 22 εθελοντές ηλικίας 22-29 ετών, οι οποίοι υποβλήθηκαν σε αναλύσεις DNA καθώς ο οργανισμός τους περνούσε από τον φυσιολογικό κύκλο πρωινή έγερση-νυκτερινός ύπνος στον κύκλο δουλειά το βράδυ-ύπνος το πρωί. Οι ερευνητές συνέλλεξαν δείγματα αίματος και ανέλυσαν την έκφραση των γονιδίων. Όπως διαπιστώθηκε, λόγω της διαταραχής του ρυθμού του ύπνου και του βιολογικού ρολογιού, υπήρχε μείωση κατά έξι φορές στον αριθμό των γονιδίων που εμφάνιζαν κανονικό 24ωρο κιρκαδικό ρυθμό (δηλαδή με 24ωρη περιοδικότητα). Οι επιστήμονες εξεπλάγησαν από την έκταση, την ταχύτητα και τη σοβαρότητα της ζημιάς στο μοριακό επίπεδο, η οποία, όπως προειδοποίησαν, ρίχνει το σώμα «σε χάος», με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για την υγεία σε βάθος χρόνου.


Χάος στο βιολογικό ρολόι

Υπό φυσιολογικές συνθήκες, περίπου το 6% των ανθρωπίνων γονιδίων (γύρω στα 1.400) εμφανίζουν μια ρυθμική περιοδικότητα στην έκφρασή τους, δηλαδή ενεργοποιούνται ή απενεργοποιούνται ανάλογα με το αν είναι ημέρα ή νύχτα. Όμως οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι περίπου το 97% αυτών των «ρυθμικών» γονιδίων του ανθρωπίνου σώματος (πάνω από 1.350 συνολικά) αποσυντονίζονται λόγω του ακανόνιστου ύπνου.

«Διαπιστώσαμε ότι περισσότερο από το 97% των γονιδίων του βιολογικού ρολογιού αποσυντονίζονται με τον ετεροχρονισμένο ύπνο, γεγονός που εξηγεί γιατί μας επηρεάζει τόσο πολύ η νυκτερινή εργασία, αλλά και τα υπερατλαντικά ταξίδια, δηλαδή τα ταξίδια ανάμεσα σε πολλές χρονικές ζώνες», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής δρ Σάιμον Άρτσερ, λέκτορας Χρονοβιολογίας στο πανεπιστήμιο του Σάρεϋ.

Ο αποσυντονισμός αυτός πρακτικά σημαίνει ότι η καρδιά, οι νεφροί και ο εγκέφαλος των εθελοντών λειτουργούσαν διαφορετικά, σημειώνουν οι ερευνητές στο άρθρο τους. «Μιλάμε για αληθινό χρονο-χάος», δήλωσε ο επιβλέπων της μελέτης δρ Ντερκ-Γιαν Ντίτζκ, καθηγητής Ύπνου & Φυσιολογίας και διευθυντής του SSRC.

Και συνέχισε: «Είναι σαν να ζει κάποιος σε ένα σπίτι όπου σε κάθε δωμάτιο υπάρχει διαφορετικό ρολόι, αλλά πλέον κανένα ρολόι δεν δείχνει την ίδια ώρα με το άλλο, με συνέπεια να δημιουργείται χάος στο νοικοκυριό».

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η απορρύθμιση του ρολογιού των γονιδίων έχει επιπτώσεις ανάλογες με εκείνες της γήρανσης. Η νυχτερινή εργασία και το τζετ-λαγκ έχουν την ίδια γονιδιακή επίδραση με το πραγματικό πέρασμα του χρόνου, όταν κανείς γερνάει. Μια άλλη συνέπεια, σύμφωνα με τους ειδικούς, όταν διαταράσσεται το βιολογικό – γονιδιακό ρολόι, είναι ότι ορισμένα φάρμακα χάνουν την αποτελεσματικότητά τους, κάτι που αφορά ιδιαίτερα τους ασθενείς στις μονάδες εντατικής θεραπείας.

http://www.healthyliving.gr/2014/01/22/nyxterikh-ergasia-gonisia/