Ηνία, η περιοχή του εγκεφάλου που πυροδοτεί την απαισιοδοξία

Ερευνητές του Ινστιτούτου Γνωσιακής Νευροεπιστήμης του University College του Λονδίνου, με επικεφαλής τον Τζόναθαν Ρόιζερ, δημοσίευσαν στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS) μια μελέτη στην οποία ανακοινώνουν πως μια μικρή και αρχαία περιοχή στον εγκέφαλο, διαμέτρου τριών χιλιοστών, πυροδοτεί το ενστικτώδες αίσθημα στον άνθρωπο ότι κάτι κακό πρόκειται να του συμβεί.

Οι επιστήμονες θεωρούν ότι στην υπερ-ενεργοποίηση αυτής της περιοχής ενδεχομένως να οφείλεται η απαισιοδοξία που παρατηρείται στην κατάθλιψη.

Η περιοχή αυτή, την οποία οι νευροεπιστήμονες αποκαλούν ηνία (στα αγγλικά λέγεται habenula), πιστεύεται ότι παίζει ρόλο-κλειδί στον τρόπο που οι άνθρωποι προβλέπουν τις άσχημες εμπειρίες και μαθαίνουν από αυτές για να μην τους συμβούν ξανά.

Όμως, έπειτα από ένα σημείο, αυτή η θετική όψη του νομίσματος μπορεί να μετατραπεί σε αρνητική. Κι αυτό γιατί όσο πιο πιθανό θεωρεί κάποιος ότι θα του συμβεί κάτι που κακό (άσχετα από το αν όντως αυτό είναι ρεαλιστικό), τόσο περισσότερο η ηνία ενεργοποιείται.

Οι επιστήμονες υποπτεύονται ότι όταν η ηνί υπεραντιδρά, τότε ο άνθρωπος τείνει να κατακλύζεται από έλλειψη κινήτρων και απαισιοδοξία, εστιάζοντας στα αρνητικά πράγματα παρά στα θετικά, γεγονός που διευκολύνει την εμφάνιση κατάθλιψης. Αν αυτό όντως συμβαίνει -κάτι που ήδη ερευνάται- τότε μπορεί να βρεθεί μια νέα θεραπευτική οδός για την κατάθλιψη.

Προηγούμενα πειράματα με ζώα είχαν δείξει ότι η ηνία ενεργοποιείται, όταν δυσάρεστα συμβάντα συμβαίνουν ή πρόκειται να συμβούν, ενώ έχει επίσης διαπιστωθεί ότι καταστέλλει τη δράση της ντοπαμίνης, μιας ουσίας που παίζει ζωτικό ρόλο για την ομαλή λειτουργία του εγκεφάλου και του ψυχισμού.

Όμως έως σήμερα είχε αποδειχτεί δύσκολη η μελέτη στους ανθρώπους αυτής της περιοχής, που έχει διάμετρο μικρότερη των τριών χιλιοστών.


Υπεραντίδραση της ηνίας οδηγεί σε κατάθλιψη;

Οι ερευνητές κατάφεραν για πρώτη φορά να «φωτίσουν» τη λειτουργία της συγκεκριμένης νευρωνικής δομής σε 23 εθελοντές, που υποβλήθηκαν σε λειτουργική μαγνητική εγκεφαλική απεικόνιση (fMRI).

Οι εθελοντές παρακολούθησαν μια σειρά από εικόνες και ύστερα από λίγα δευτερόλεπτα, ορισμένες εικόνες συνοδεύονταν από τιμωρία (ήπιο ηλεκτροσόκ), άλλες από ανταμοιβή (χρήματα) και οι υπόλοιπες από τίποτε από τα δύο. Αφού οι συμμετέχοντες στο πείραμα είχαν πια μάθει να συσχετίζουν μια εικόνα με ένα μελλοντικό αρνητικό, θετικό ή ουδέτερο ερέθισμα, διαπιστώθηκε ότι κάθε φορά που έβλεπαν την εικόνα που είχε συνδεθεί με το επερχόμενο ηλεκτροσόκ, «άναβε» η περιοχή της ηνίας στον εγκέφαλό τους.

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η εν λόγω περιοχή εξελίχτηκε για να βοηθά τα ζώα -και τους ανθρώπους- να μαθαίνουν από τις άσχημες εμπειρίες τους, έτσι ώστε να τις αποφεύγουν έγκαιρα στο μέλλον. Όμως αυτή η αντίδραση, αν είναι υπερβολική, μπορεί να γυρίσει «μπούμερανγκ» και να δημιουργεί υπερβολική ανησυχία, απαισιοδοξία και τελικά κατάθλιψη.

Εάν αυτή η περιοχή εμπλέκεται με την κατάθλιψη, μπορεί να βοηθήσει να εξηγήσει γιατί οι άνθρωποι που πάσχουν από μείζονα κατάθλιψη εμφανίζουν μια υπερβολική ευαισθησία στις τιμωρίες και είναι λιγότερο πιθανό να ανταποκριθούν στις ανταμοιβές.

Οι επιστήμονες τώρα εργάζονται με άτομα που πάσχουν από κατάθλιψη για να διερευνήσουν τις τυχόν διαφορές στην εγκεφαλική δραστηριότητα σχετικά με την ηνία.

http://www.healthyliving.gr/2014/08/08/hnia-katathlipsh/