Ενεργειακό «ισοζύγιο» ή… παχυσαρκία;

Στη χώρα μας, φαίνεται ότι.. επιλέγουμε την παχυσαρκία: σχεδόν 1 στις 2 γυναίκες και 7 στους 10 άντρες είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, σύμφωνα με μελέτες της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Παχυσαρκίας. Και, δυστυχώς, το πρόβλημα του υπερβολικού σωματικού βάρους δεν είναι μόνο θέμα αισθητικής. Είναι θέμα υγείας, καθώς η παρουσία του «ανοίγει την πόρτα» σε σοβαρά νοσήματα όπως ο διαβήτης, τα καρδιαγγειακά προβλήματα, ορισμένες μορφές καρκίνου, μυοσκελετικές παθήσεις και ψυχολογικές διαταραχές.

Τι λένε οι αριθμοί;

29,9% γυναίκες είναι υπέρβαρες και 18,2% παχύσαρκες
41,1% άντρες είναι υπέρβαροι και 26% παχύσαρκοι
29,4% υπέρβαρα & παχύσαρκα έφηβα κορίτσια (2,7% παχύσαρκα)
16,7% υπέρβαρα & παχύσαρκοι έφηβα αγόρια (6,1% παχύσαρκα)

*Στοιχεία Ελληνικής Εταιρείας Παχυσαρκίας:

Δείγμα 17.341 ενηλίκων αντρών και γυναικών ηλικίας 20-70 ετών από όλη την Ελλάδα (2006) και 14456 έφηβοι, αγόρια και κορίτσια, ηλικίας 13-19 ετών από όλη την Ελλάδα (2003)

Γιατί παχαίνουμε;

Ο βασικός κανόνας για την αύξηση βάρους είναι απλός: παίρνουμε βάρος όταν διαταράσσεται το ενεργειακό μας ισοζύγιο* δηλαδή όταν οι θερμίδες που προσλαμβάνουμε μέσω της διατροφής μας, είναι περισσότερες από αυτές που ξοδεύουμε για το μεταβολισμό και τη σωματική μας δραστηριότητα.

*Ενεργειακό Ισοζύγιο (=Σταθερό Βαρος):

Θερμίδες από τρόφιμα και ροφήματα = Θερμίδες για μεταβολισμό και σωματική δραστηριότητα

Έτσι, παρά τα όσα διαβάζουμε κατά καιρούς, δεν υπάρχουν «μαγικά» τρόφιμα ή συστατικά που αυξάνουν ή μειώνουν το βάρος μας, αλλά έχει σημασία ο συνολικός αριθμός των θερμίδων που παίρνουμε από όλα τα τρόφιμα και ροφήματα της διατροφής μας. Βέβαια, όπως λένε οι ειδικοί, αν και η υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή δεν είναι μόνο «θέμα θερμίδων», σε ότι αφορά, τουλάχιστον, τον έλεγχο του βάρους είναι οι θερμίδες αυτές που «μετρούν».

Επιπλέον, ιδιαίτερη σημασία έχει και η άλλη πλευρά της «ζυγαριάς» και, όπως εξηγούν οι ειδικοί, οι θερμίδες που «καίμε» είναι εξίσου σημαντικές με τις θερμίδες που «προσλαμβάνουμε». Εύκολα, λοιπόν, αντιλαμβάνεται κανείς τις επιπτώσεις του σύγχρονου τρόπου ζωής, με μια καθημερινότητα που χαρακτηρίζεται από καθιστική εργασία, πολλές ώρες μπροστά στον υπολογιστή ή την τηλεόραση, μετακινήσεις μόνο με το αυτοκίνητο κ.λπ, και, επιπλέον, περιορισμένο προσωπικό χρόνο, έλλειψη κατάλληλων και εύκολα προσβάσιμων υλικοτεχνικών υποδομών, ανεπαρκή εκπαίδευση για τη σημασία της συστηματικής σωματικής δραστηριότητας κ.λπ.. Χαρακτηριστικό είναι ότι μέχρι πριν από 60 χρόνια, η σωματική δραστηριότητα του μέσου ατόμου υπολογίζεται ότι ισοδυναμούσε με έναν Μαραθώνιο την εβδομάδα περισσότερο από σήμερα!

Πως μπορεί να αντιμετωπιστεί η παχυσαρκία;

Αν και επί της ουσίας το βάρος καθορίζεται από το ενεργειακό ισοζύγιο (θερμίδες που προσλαμβάνουμε = θερμίδες που καίμε), το πρόβλημα της παχυσαρκίας φαίνεται ότι είναι πολυσύνθετο. Οι ειδικοί, μάλιστα, αναφέρουν ότι περισσότεροι από 100 διαφορετικοί παράγοντες συσχετίζονται με την εμφάνιση παχυσαρκίας: γονιδιακοί και ορμονικοί παράγοντες, καθιστικός τρόπος ζωής, ελλιπής σωματική δραστηριότητα, πολύωρη τηλεθέαση και ενασχόληση με υπολογιστή και ηλεκτρονικά παιχνίδια, υπερβολική πρόσληψη θερμίδων, μεγαλύτερο μέγεθος μερίδων φαγητού, αυξημένη κατανάλωση «γρήγορου» φαγητού, οι συνήθειες της οικογένειας που αφορούν στη διατροφή και την άσκηση, η απομάκρυνση από το οικογενειακό τραπέζι, η έλλειψη ύπνου κ.α.

Για ένα τόσο σύνθετο πρόβλημα, λοιπόν, δεν υπάρχουν «απλές» ή πολύ περισσότερο «μαγικές» λύσεις. Χαρακτηριστική είναι η θέση του Καθηγητή Παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο Ιατρικής του Κολοράντο των Η.Π.Α., James Hill ο οποίος τονίζει ότι «δεν πρόκειται να καταπολεμήσουμε την παχυσαρκία εάν βασιζόμαστε μόνο στον περιορισμό του φαγητού». Σε πρόσφατη επιστημονική ανασκόπηση του Καθηγητή J. Hills, ο οποίος μάλιστα είναι και συνιδρυτής του Αμερικάνικου Μητρώου για τον Έλεγχο του Βάρους, για να καταπολεμηθεί η παχυσαρκία χρειάζεται να αλλάξει η συμπεριφορά μας απέναντι στο φαγητό και την άσκηση. Και για να επιτευχθεί αυτό θα πρέπει όχι μόνο να δημιουργήσουμε ένα φυσικό περιβάλλον το οποίο να μας διευκολύνει να κάνουμε καλές διατροφικές επιλογές και να ασκούμαστε συστηματικά, αλλά και να εκπαιδευόμαστε κατάλληλα από την παιδική ηλικία προκειμένου να μπορούμε να διαχειριστούμε οι ίδιοι το βάρος μας. Και ξεκινώντας από τα βασικά, να συνειδητοποιήσουμε ότι το βάρος μας διατηρείται σταθερό όταν οι θερμίδες που προσλαμβάνουμε καθημερινά εξισορροπούνται από τις θερμίδες που καταναλώνουμε μέσω της σωματικής μας δραστηριότητας, δηλαδή όταν διατηρούμε «ενεργειακό ισοζύγιο».

 http://www.healthview.gr