Σάββατο 11 Απριλίου 2020

Νάρκισσοι: Οι δολοφόνοι των λουλουδιών


Τους νάρκισσους τους έχουμε στο μυαλό μας ως τα κλασικά, κίτρινα, χαρούμενα λουλούδια της άνοιξης …φαίνεται όμως ότι είναι επίσης και ψυχροί δολοφόνοι. Όλα τα μέρη του νάρκισσου είναι τοξικά από το βολβό μέχρι το άνθος.

Οι νάρκισσοι αποτελούν απειλή για τους ανθρώπους και τα κατοικίδια ζώα

Οι νάρκισσοι περιέχουν μια τοξίνη που ονομάζεται λυκορίνη (lycorine), η οποία είναι ένας τύπος αλκαλοειδούς. Τα αλκαλοειδή είναι αζωτούχες χημικές ενώσεις και παράγονται από πολλά έμβια όντα, συμπεριλαμβανομένων πολλών φυτών.

Οι άνθρωποι καταναλώνουν εν γνώσει τους κάποια αλκαλοειδή, όπως καφεΐνη ή νικοτίνη, παρόλο που έχουν επιπτώσεις στο σώμα μας. Η λυκορίνη δεν αποτελεί εξαίρεση, προκαλεί εμετό, διάρροια, τρέμουλο, σπασμούς, και μερικές φορές ακόμα και παράλυση. Τι ακριβώς κάνει στα κύτταρά μας δεν είναι καλά κατανοητό, υπάρχουν ωστόσο στοιχεία ότι μπορεί να διαταράσσει την πρωτεϊνοσύνθεση. Στο νάρκισσο η λυκορίνη είναι χρήσιμη καθώς αποτελεί ένα τρόπο προστασίας απέναντι στα φυτοφάγα ζώα.

Αν και οι άνθρωποι δε συνηθίζουν να τρώνε νάρκισσους, μπορεί να καταναλώσουν κατά λάθος τους βολβούς νομίζοντας ότι είναι κρεμμύδια.
Και αυτό συνέβη σε μερικά παιδιά στο Suffolk της Αγγλίας το 2009. Τα παιδιά έφτιαχναν σούπα με λαχανικά από έναν κήπο που είχαν φυτέψει, όταν κάποιο έβαλε κατά λάθος ένα βολβό νάρκισσου στη κατσαρόλα, με αποτέλεσμα, όλα τα παιδιά να αρρωστήσουν. Ευτυχώς δεν έπαθαν κάτι σοβαρό, και ελπίζουμε ότι δεν μίσησαν τα λαχανικά μετά από αυτό.

Όποιο λουλούδι συναντήσουν οι νάρκισσοι, του «τινάζουν τα πέταλα»

Εάν κόψετε και βάλετε φρέσκους νάρκισσους στο ίδιο βάζο, για παράδειγμα, με τουλίπες ή τριαντάφυλλα, θα παρατηρήσετε γρήγορα ότι τα άλλα λουλούδια αρχίζουν να μαραίνονται και να κιτρινίζουν τα φύλλα τους. Αυτό οφείλεται σε ένα τοξικό χυμό που ονομάζεται mucilage, που βρίσκεται στο μίσχο του νάρκισσου. Όταν κόβονται τα λουλούδια, ο χυμός ρέει από το μίσχο δηλητηριάζοντας το νερό του βάζου.

Διαφορετικά συστατικά του mucilage σκοτώνουν και διαφορετικά λουλούδια

Τα τριαντάφυλλα, για παράδειγμα, τη «πατάνε» εμμέσως από τα σάκχαρα. Αυτό γιατί τα σάκχαρα είναι λιχουδιά για τα βακτήρια οπότε προάγεται η βακτηριακή ανάπτυξη στο νερό. Δεδομένου ότι τα τριαντάφυλλα δεν διαθέτουν πολλά μικροβιοκτόνα για να προστατευτούν, τα βακτήρια μπορούν να εισχωρήσουν στο ξύλωμα του φυτού και το φράσσουν, παρεμποδίζοντας τη πρόσληψη νερού από το λουλούδι. Ένα νάρκισσος μπορεί να μειώσει τη διάρκεια ζωής στο βάζο ενός τριαντάφυλλου από τις 11 ημέρες στις 3.

Οι τουλίπες πρέπει να αντιμετωπίσουν ένα άλλο αλκαλοειδές, τη ναρκικλασίνη (narciclasine). Η ναρκικλασίνη μπορεί να σκοτώσει τα φυτά με πολλούς τρόπους. Αναστέλλει την κυτταρική διαίρεση και την πρωτεϊνική σύνθεση και διαταράσσει την αυξητική ορμόνη, αυξίνη. Η ναρκικλασίνη μπορεί δηλαδή να μπερδέψει σχεδόν όλα τα σηματοδοτικά μονοπάτια που χρειάζεται η καημένη η τουλίπα για να παραμείνει όμορφη. Ένα νάρκισσος μπορεί να μειώσει τη διάρκεια ζωής στο βάζο μιας τουλίπας από τις 7 ημέρες στις 4.

Υπάρχει τρόπος να κρατήσουμε στο ίδιο βάζο νάρκισσους με άλλα λουλούδια;

Ένα τέχνασμα που κάνουν κάποιοι ανθοπώληδες είναι να βάζουν τους νάρκισσους πρώτα σε ξεχωριστό βάζο για λίγες ώρες για να τραβήξουν το χυμό. Αφού απομακρυνθεί το μεγαλύτερο μέρος των τοξικών ουσιών, αντικαθιστούν με καθαρό νερό και προσθέτουν τα υπόλοιπα λουλούδια. Ωστόσο, αν κόψετε ή τραυματίσετε τους μίσχους θα ξαναδιαρρεύσει χυμός.

Η προσθήκη χημικών ουσιών στο νερό μπορεί επίσης να καταπολεμήσει τις επιπτώσεις των νάρκισσων. Για παράδειγμα, η προσθήκη 8-υδροξυκινολίνης (HQC) ή υποχλωριώδους νατρίου μπορεί να αποτρέψει τον πρόωρο μαρασμό σε μερικά λουλούδια. Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι το χλωριούχο κοβάλτιο θα μπορούσε να αποτρέψει το μπλοκάρισμα στα τριαντάφυλλα, επιτρέποντάς τους να παραμείνουν ζωντανά μαζί με τους νάρκισσους.

Κάποια φυτά φαίνεται να τους αρέσει το mucilage

Οι ίριδες, για παράδειγμα, ζουν περισσότερο όταν συνδυάζονται με νάρκισσους. Φαίνεται ότι σε αυτές, η ναρκικλασίνη εμποδίζει την παραγωγή ενζύμων και άλλων πρωτεϊνών που εμπλέκονται στη γήρανση, επιτρέποντας στα λουλούδια να διαρκούν περισσότερο.

Ο χυμός του νάρκισσου φαίνεται να ωφελεί και τους ανθρώπους. Ήδη από τον 4ο-5ο αιώνα, ο πατέρας της ιατρικής, Ιπποκράτης, χρησιμοποιούσε λάδι νάρκισσου για να θεραπεύει τον καρκίνο. Τη δεκαετία του 1960, που απομονώθηκε η ναρκικλασίνη, αναγνωρίστηκε η αντινεοπλασματική δράση της. Σήμερα, οι ερευνητές εξετάζουν εάν η ικανότητά της να εμποδίζει την κυτταρική ανάπτυξη και επιβίωση θα μπορούσε να χρησιμεύσει στη θεραπεία των καρκίνων.

--

Πηγές:

Ceriotti, G. (1967). Narciclasine: an antimitotic substance from Narcissus bulbs. Nature, 213(5076), 595-596.
Put, H. M. (1990). Micro-organisms from freshly harvested cut flower stems and developing during the vase life of chrysanthemum, gerbera and rose cultivars. Scientia horticulturae, 43(1-2), 129-144.
Van Doorn, W. G., & De Witte, Y. (1997). Sources of the bacteria involved in vascular occlusion of cut rose flowers. Journal of the American Society for Horticultural Science, 122(2), 263-266.
Van Doorn, W. G. (1998). Effects of daffodil flowers on the water relations and vase life of roses and tulips. Journal of the American Society for Horticultural Science, 123(1), 146-149.
van Doorn, W. G., Sinz, A., & Tomassen, M. M. (2004). Daffodil flowers delay senescence in cut Iris flowers. Phytochemistry, 65(5), 571-577.
Kornienko, A., & Evidente, A. (2008). Chemistry, biology, and medicinal potential of narciclasine and its congeners. Chemical reviews, 108(6), 1982-2014.
Kornienko, A., & Evidente, A. (2008). Chemistry, biology, and medicinal potential of narciclasine and its congeners. Chemical reviews, 108(6), 1982-2014.
Na, X., Hu, Y., Yue, K., Lu, H., Jia, P., Wang, H., ... & Bi, Y. (2011). Concentration-dependent effects of narciclasine on cell cycle progression in Arabidopsis root tips. BMC plant biology, 11(1), 184.
Aslmoshtaghi, E., Jafari, M., & Rahemi, M. (2014). Effects of daffodil flowers and cobalt chloride on vase life of cut rose.
Fürst, R. (2016). Narciclasine–an amaryllidaceae alkaloid with potent antitumor and anti-inflammatory properties. Planta medica, 82(16), 1389-1394.
Paque, S., & Weijers, D. (2016). Q&A: Auxin: the plant molecule that influences almost anything. BMC biology, 14(1), 67.
Mekonnen, S. Daffodils Beautiful but Potentially Toxic.
https://www.acs.org/content/acs/en/molecule-of-the-week/archive/n/narciclasine.html
https://core.ac.uk/download/pdf/48531636.pdf
https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/1934578X1501000138--


Πηγή: Βιοχημικός. https://bioximikos.gr/topics/ecology/819-narkissoi-oi-dolofonoi-ton-louloudion

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...